Çok ilginç ve gerçek bir hayat hikayesinden yola çıkan “Kod Adı: Nagazaki / Kodenavn: Nagasaki” Norveçli Fredrik S. Hana – Marius Lunde’nin ilk uzun metraj yönetmenlik denemesi. Bu yazımda çok değerli bir projenin, iki yetenekli sinemacının fantastik bir dille anlattıkları bu filmi, fantezi uğruna değerini nasıl düşürdüğünü anlatmaya çalışacağım.
Bu belgesel 27 yıl önce, henüz 5 yaşındayken Japon annesi tarafından terkedilen Norveçli Marius’un dünyanın bir ucundaki annesini arama serüvenini merkezine alıyor. Fredrik S. Hana, kara filmden korkuya, samuray destanına uzanan türlere saygı duruşunda bulunmayı hedeflemiş. Bu türlere özgü canlandırmalarla mizansenini süslemeyi yeğlemiş.
Gerçek ile kurgu, gerçek ile hayal arasında gidip gelen karmakarışık ve oyuncaklı anlatımı bence filme hizmet etmiyor. İlk uzun metrajlı filmini gerçekleştiren, kısa filmleriyle başarıyı yakalamış yetenekli bir yönetmenin, bu 69 dakikalık ilk filminde sinemada hayranlık duyduğu türlere yer verme telaşını anlayışla karşılıyorum. Ancak görselliğini mükemmel bulduğum “Kod Adı: Nagazaki”yi akıl karıştırıcı olmayan bir sinema diliyle izlemeyi tercih ederdim.
İLGİNÇ BİR HAYAT HİKAYESİ
Çocukluğundan beri haber alamadığı annesini bulmak gibi duygusal yoğunluğu son derce yüksek bir hedefin, Hana- Lunde ikilisi gereksiz fanteziler uğruna bence değerini düşürüyorlar. Örneğin anneyle oğlunun buluşma sahnesi canlandırma yerine canlı çekilseydi, etkisinin daha büyük olabileceğini düşünüyorum. Anne San’ın belgeselde yer almak istememesi halinde onu bir Japon oyuncu canlandırabilirdi. (Japon dili öğretmeninde olduğu gibi)
Terkedildiğinde 5 yaşında olan, annesini pek hatırlamayan Marius ile yönetmen arkadaşı Fredrik “en iyi belgeseli biz çekeceğiz” iddiasıyla yola çıktığını filmin başında öğreniyoruz. 27 yıl içinde annenin ölme ihtimalinin ikisinin de çabalarının boşa gideceğini de aralarında konuşuyorlar. Ancak azimli ikili bu zorlayıcı tecrübeyi yaşamaya kararlılar.
Marius’un babası 1980’de yaptığı Nagazaki seyahatinde tanıdığı San ile
1983’te evlenmiş, 2 yıl sonra da çocukları olmuş. Annesi hakkında istediği bilgileri Japon sefaretinden alamayan Marius temas kurduğu bir Japon dedektiften annesinin adresine ulaştığı haberini alır. San Japonya’ya dönüşünden kısa bir süre sonra tekrar evlenmiş ve bu evlilikten iki çocuk sahibi olmuş.
Kendisine yeni bir hayat kuran annesiyle karşılaştığında, kendisine hitap edebilmek için Marius özel ders alarak Japonca öğrenir. Yapacağı Japonya seyahatinde kendisiyle tanışma arzusunu, Marius bir video kaydıyla kendisine bildirir. Belgeselin “Doğuya Yolculuk” başlıklı bölümünde, Fredrik eşliğindeki Marius’u doğduğu şehir Tokyo’da görürüz.
GERÇEK ARKADAŞLIK BAĞLARI
Dedektifle yaptığı görüşmelerden Marius uzun süreli ayrılıklardan sonra gerçekleşen buluşmalarda başarı şansının yüzde 50 olduğunu öğrenir. Duygusal buluşma sahnesi ne yazık ki canlandırma sineması aracılığıyla verilir. Annesinin iş yerine yaptığı ziyarette Marius kendisine yazdığı mektubu elden verir. Anne özür dileyip kendisinin affedilmesini istiyor ve oğluna kendisini arayacağına söz veriyor. Anne-oğul birbirlerini mutlu etme sözü veriyorlar. Final jeneriğinin ardından, görkemli bir sahnede, mahalli kıyafetleriyle bir köprüden, meşhur beyaz kiraz çiçekleri arasından geçen bir Japonla film noktalandığını görürüz.
Fredrik S. Hana – Marius Lunde ikilisi, kurgusal olmayan film yapımına yönelik yaratıcı bir yaklaşım için, maceralarının karmaşık bölümlerini gerçek ve kurgu gerçek ve hayal arasındaki çizgileri bulanıklaştırmayı tercih etmişler. Gerçek ile kurmaca arasındaki sınırlar zorlanırken, uzun tırnaklı şeytan figürü, yüzü abartılı boyanmış Marius’un ürkünç halli görüntüsü gibi çılgın arayışların filme pozitif bir katkı sağladığı düşüncesinde değilim.
İki sinema delisi Marius ile Fredrik’in arkadaşlık bağlarının, filmde gerçekçi ve samimi izlerini bulmak mümkün. Film, fedakarlık, gerçeğe ulaşmak, arayış ve gerçek dostluk gibi temaların hakkını veriyor.
Yönetmen / Kurgu : Fredrik S. Hana
Senaryo : Fredrik S. Hana, Marius Lunde
Görüntü Yönetmeni : Christer Runde
Müzik : Anders Hana
Oyuncular : Fredrik S. Hana, Marius Lunde, Uma Feed
Norveç / Dökümanter / 74 Dk.
