Harriet
HARRİET, ÖZGÜRLÜK ATEŞİ
Ya özgürlük ya ölüm
Tanrı zencilere kulak asmıyordu, öyle bağırdılar ki Tanrı’nın kulaklarını sağır ettiler… Ve özgürlük ısmarlamayla gelmiyor, ayağına gidilmesi gerekiyordu, bütün bedelleri göze alarak.. Hele de köle iseniz iki seçeneğiniz vardır; “ya özgürlük ya ölüm”
Siyahi amerikalı Harriet Tubman bu sözü söyleyerek özgürlüğe doğru yola çıktı. Ne peşine düşen sahipleri, ne azgın nehir suları, ne kilometrelerce yaya yürüdüğü yol özgürlük ateşinden daha kuvvetli engeller değildi…
Mart 1822’de köle olarak dünyaya gelmişti. Genç kızlığında sahibi tarafından özgür bırakılması gerekirken özgür bırakılmayıp tam tersine satılacağını öğrenince 1849 yılında kaçtı. Ne kaçış ama; beyaz sahibiyle köprüde karşılaşırlar, sahibi onu ikna etmeye çalışır; o ise “ya özgürlük ya ölüm” diyerek kendini köprüden aşağıya atar ve özgürlüğün o amansız yolculuğu başlar…
Beyazlar Amerika’ya gittiler yerli Kızılderilileleri yok ettiler, kalanları yerlerinden yurtlarından kovdular, hem de onları aşağıladılar, kafa derisini yüzenler olarak belleğimizde yerleştirdiler. Sonra aynı beyazlar Afrikalıları köleleştirdiler ve onları ölesiye çalıştırıp karın tokluğuna topraklarına toprak, ürünlerine ürün kattılar…
Kölelik tarihin sayfalarında utançla yazıldı… İnsanın insana efendiliği kara bir leke olarak düştü. Ve elbette bu zulme ayaklananlar olacaktı, ölümü göze alarak.
Tarihi bilmeyenler bu dramı 1980’lerde dizi film “Köle İsaura” ile tanıdılar, ekran başında milyonlarca kişi gözyaşı döktü. Oysa Köle İsaura’dan çok daha güçlü kadınlar vardı, tarihi resmen değiştiren.
Rosa Parks bu kadınlardan biriydi, Amerika’da belediye otobüslerinde eğer beyazlar varsa siyahların oturması yasaktı, Rosa Parks iş dönüşü çok yorgundu, oturduğu otobüs koltuğundan bir beyaza yer vermesi için kalkmadı ve otobüste oturma hakkını alana kadar mücadelenin önderliğini yaptı. Kendisi ateşli bir insan hakları savunucusu oldu.
Harriat Tubman, 1800’lerde köleliğin en güçlü zamanlarında isyan ederek hem kendi özgürlüğünü hem de birçok zencinin özgürlüğünü sağladı… Bu güçlü kadınlar zenci tarihini yeniden yazmaya başladılar…
VE HARRİET (ÖZGÜRLÜĞÜN ATEŞİ) FİLMİ
Kasi Lemmons tarafından yönetilen, senaryosunu Gregory Allen ve Kasi Lemmon‘un birlikte yazdığı, Eylül 2019’da gösterimi yapılan tarihi- biyografi filmi Netflix’te yeni gösterime girdi.
Filmdeki adı Minty olan özgürlüğüne kavuştuktan sonra Harriet ismini alan kahramanımızı Cynthia Erivo canlandırdı. Hariat’ın gerçek biyografisine inceleyip fotoğrafına baktığınız zaman ona birebir benzeyen oyuncu olduğunu göreceksiniz.
Filmi izledikten sonra hakkında epeyce yazı okudum, biyografisi de bire bir metne bağlı olarak çevrilmiş. Kitapların ve biyografilerin aslında uygun çevrilmesinden yanayım her zaman.
Filmin detayları hakkında bilgi vermekten ziyade biyografisini yazmayı tercih ettim, anlatmadığım kısımlar da filmden izlensin; zaten son jenerikte bu siyahi kadın hakkında yeterince bilgi veriliyor. Yalnız bir sahne var ki onu yazmadan geçemeyeceğim.
Harriet’in özgürlüğüne kavuştuğu, Philadelphia’ya topraklarına ayak bastığı andaki Güneşin altın ışıkları arasındaki yürüyüşü müthiş bir metafordu. Tabii aynı kaderi yaşayan insanların ihanetleri de güzel işlenmiş. Yazık ki satılık insanlar her toplumda, her çevrede var…
Amerikan İç Savaşı yeterince işlenmemiş, çok kısa geçilmiş, detaylar çoğaltılsaydı daha anlamlı olurdu.
Yönetmen Kasi Lemmon yine Amerikalı zenci kadın yönetmen. Diğer filmlerinde de zencilerin hikayelerini anlatmış. 2013 yılında çektiği “Doğuştan Siyahi” filmi ve 1997’de çektiği “Eve’nin Sırrı” filmleri var.
son sözümüz Karl Marx’tan olsun, filme çok uygun düşüyor.
“Özgürlük, köleler için değil, köle olduğunu bilenler içindir”
Yönetmen : Kasi Lemmons
Senaryo : Gregory Allen Howard, Kasi Lemmons
Görüntü Yönetmeni : John Toll
Kurgu : Wyatt Smith
Müzik : Terence Blanchard
Oyuncular : Cynthia Erivo, Leslie Odom Jr., Joe Alwayn, Clarke Peters, Vanessa Bell Calloway, Omar J. Dorsey, Henry Hunter Hall, Tim Guinee, Nick Basta, Joseph Lee Anderson, Antonio J. Bell
ABD / Tarihi-Biyografi-Dram / 125 Dk.
