Tarkovsky Filmleri
Tarkovsky sevenler ya da tanımak isteyenler için
Sinematek / Sinema Evi’nin Mayıs ayı programı ünlü Rus yönetmen Andrey Tarkovsky’nin 1962 yılı yapımı, ilk uzun metraj filmi İvan’ın Çocukluğu filmi ile başladı. Kendi çektiği 7 filmin yanı sıra oğlunun çektiği babasını anlatan bir filmle tamamlanıyor. Bunlar: Nostalji, İz Sürücü, Solaris, Ayna, Bir İbadet Olarak Sinema, Andrey Rublev ve Kurban ile Haziran sonuna kadar izlenebilir.
“Tarkovsky, Zamanın Mimarı” başlıklı program, özellikle sinefil gençlerin bu ünlü sinemacının filmlerini sinemada görmesi için iyi bir olanak sunuyor. Tarkovsky filmlerini seven ama sinemada hepsini izleyememiş olan seyirciye de iyi bir fırsat. Tarkovsky sinemasının eserlerini izlerken yönetmeni daha iyi anlamak ve tanımak için de oğlunun çektiği “Tarkovsky Bir İbadet Olarak Sinema” filmini kaçırmamakta yarar var. Şurası gerçek ki herkes için sinema değil Tarkovsky’nin yaptığı. İncelikli, sembollerle anlatılan, görselliği şiir gibi işleyen bir yönetmen Tarkovsky.
İvan’ın Çocukluğu
Kendisinin çok da beğenmediği söylenen ama seyircinin onun sinemasına başlamak için iyi bir film olan “İvan’ın Çocukluğu”nu daha önce izlememiştim. II. Dünya Savaşı’nda faşist Nazilerin Rusya’ya saldırısını anlatan filmde alışılagelmiş tipik savaş sahneleri yok. Savaşın arka planında, cephe gerisinde saldırıyı bekleyen bireylerin ruh halini, bütün ailesini nazi saldırısında kaybetmiş olan 12 yaşında bir erkek çocuğun, İvan’ın gözünden anlatıyor.
İvan’ın çocukluğu, aslında bir çocuğun asla yaşamaması gereken bir çocukluktur. İvan, ailesini kaybettikten sonra tutulduğu esir kampından kaçmayı başarmış; küçük yaşına ve çelimsiz bedenine rağmen taşıdığı büyük nefret ve intikam alma hırsıyla ayakta kalmış, bu yüzden bir yetimhaneye, ya da yatılı okula gönderilmeyi reddederek cephe gerisinde istihbarat taşıyıcı olarak direnişe katkıda bulunan bir çocuk. Bütün o sert ve korkusuz duruşuna karşın gece uykularında yaşadığı kabuslarıyla travmayı atlamadığı ortaya çıkan çocuğun yaşadıkları siyah beyaz filmde çeşitli simgelerle anlatılıyor: annesinin görüntüleri, kardeşinin gülerken görüntüleri, sesler, sisler içinde ağaçlar, ağaçlar, nehir, gökyüzü, güneşi yakalamak, sessizlik ve çan sesleri. Ölümden ve yakalanmaktan korkmayan çocuğun zihninde sık sık gözünün önüne gelen sahne, bir duvara kazınmış “Hepimiz 19 yaşın altında 8 genciz, birazdan öldürüleceğiz, intikamımızı alın” satırları!
Faşist nazi askerlerinin hemen hemen hiç görünmediği ama sık sık nehre attıkları işaret fişekleriyle varlıklarını hissettirdikleri filmin sonunda savaşı kaybeden nazilerin akıl hocası Göbels’in esir düşmesinler diye zehirleyerek öldürdüğü kendi çocuklarının cesetleri yere serilmiş yatarken ele geçirilen dokümanlar içinde İvan’ın da içinde bulunduğu Rus gençlerinin asılarak ya da kurşunlanarak öldürüldükleri gerçeği ortaya çıkmaktadır. Savaş, çocuklar için değildir. Aslında büyükler için de değildir ama filmde verilen kadınlar için de değildir fikrine katılmıyorum. Keşke savaşlar olmasa, keşke çocuklar ölmese, ama söz konusu vatanı savunmaksa erkekler kadar kadınların da o savaşta yeri vardır, hem de sadece Mişa teğmen gibi revirde değil, her yerde…
Tarkovsky’nin filmleri günümüzün vurdulu kırdılı aksiyon filmlerinin yanında o kadar dingin, o kadar düşündürücü ve çarpıcı gibi sinematek/sinema evinin programı gerçek sinema severler için, Kurukahveci Mehmet Efendi’nin maddi katkılarıyla, kaçırılmaması gereken bir program sunuyor.
Gösterim Tarihleri: 29.04.2025 Salı 20.00 / 11.06.2025 Çarşamba 20.00 / 24.06.2025 Salı 20.00
Yönetmen : Andrey Tarkovski
Senaryo : Vladimir Bogomolov (öykü), Mikhail Papava, Andrey Tarkovski
Oyuncular : Nikolay Burlyaev, Valentin Zubkov, Evgeniy Zharikov, Stepan Krylov, Nikolay Grinko,Valentina Malyavina, Irma Tarkovskaya
