Hurma Zamanı / Xurmalar Yetişen Vaxt

Azerbaycan’dan bir Belgesel Örneği

“Hurma Zamanı / Xurmalar Yetişen Vaxt”

Hilal Baydarov’un taşranın kendine has ritminde, çiçeklerin, mevsimlerin ve duyguların döngülerini takip eden bu gözlemci belgeseli Sokurov’dan, Abbas Kiarostami’den, Nuri Bilge Ceylan’dan izler bulabileceğiniz, kendi sinemasal zamanını yaratan bir film. Azerbaycan’ın taşra kasabalarından birinde bir anne, oğluna kavuşuyor. Sonrasında, ikisinin arasında olan biten ve konuşulanlar, kasabanın dingin manzaralarından okunuyor. Béla Tarr’ın Saraybosna’daki sinema okulundan yetişen Baydarov, Tarkovski’nin “Ayna”da (1975) yaptığına benzer bir işe kalkışıyor: Kendi ailesine, kişisel tarihine hafızasının bulanık ve şiirsel görüntüleriyle bakıyor. “Hurma Zamanı”, belgeselin sınırının nerede bittiğine dair pek çok soru sorduruyor.

“Hurma Zamanı”nı hem Festivalin yukarıda alıntılamış olduğum yazısının oluşturduğu beklentiyle, hem de sinemasını hiç bilmediğim Azerbaycan’dan gelen bir filmi keşfetmenin heyecanıyla izlemeye başladım. 2 saatlik filmin diyalogsuz geçen ilk yarım saatini boyunca, başarılı görüntülerle çizilmiş etkileyici kırsal yaşamı izlerken, özellikle adı geçen dehaların dingin sinemasını her dem nefes nefese izlemiş olmama karşın, Hilal Baydarov’un sinemasal zamanının beni heyecanlandıracağına, hafiften sıkmaya başladığını hissettim.

Kasabalıların aralarındaki konuşmalar ya da ana oğulun diyalogları başlayınca, “Beterin beteri varmış.” dedim. 8 yıl boyunca üniversite okumuş, üstelik sinema gibi belirli bir kültürel birikim getiren bir disiplin eğitimi almış bir yazar yönetmenin bu derece sığ, geyik muhabbetini bile aratan boş felsefi tartışmalarla film senaryosu oluşturması şaşırtıcı ötesi bir durumdu.

Sonuçta bir orta metraja sığacak malzemeyi kendini durmaksızın tekrarlayarak, çekiştire çekiştire iki saate çıkaran, izlenmesi çok büyük sabır isteyen bir film. Bir ara olur a, bizim gibi sinemayı tutkuyla seven insanlar cehennemlik olursa alevlere ya da kızgın yağlara gerek olmadığını, sonsuza dek “Hurma Zamanı” gibi bir filmi izleterek de cehennem azabı yaşatılabileceğini düşünmedim değil.

Sonuç olarak çok zorlanarak seyrettiğim, kanımca zorlanmanın da karşılığını da alamadığımı bir film oldu.

Yönetmen / Senaryo / Kurgu / Görüntü Yönetmeni : Hilal Baydarov

Oyuncular : Maryam Naghiyeva, Hilal Baydarov, Vusal Baydarov

Azerbaycan / Belgesel-Dökümanter / 118 Dk.