Amy

Amy

Epik ve Dramatik Bir Hayat Öyküsü..

Müzik belgeselleri ve müzisyenlerin biyografi kitapları beni oldum olası çok etkiler. Belki ben de müzisyen olduğum için büyük bir iştahla bu yollar hakkında aydınlanmak istediğim içindir. Belki de Türkiye’den çıkıp da gerçekleşmesi ütopik görünen büyük hayallerin izinde gitmeye tutkun olduğum içindir. Her şey bir yana, başta müziğe olan tutkum ve ardından gelen sıra dışı ozan/müzisyen karakterlere olan ilgim beni bu türe yaklaştırıyor. Amy Winehouse ile müzikal ilişkim enteresan. Şarkılarını yorumlarken notalarını aynı tondan söylediğim tek insan. Genelde şarkılar yorumlanırken yorumcunun gırtlağına göre transpoze edilir. Vokal fazla tiz geliyorsa pesleştirilir, tiz geliyorsa tam tersi. Ben ise ne zaman bir Amy şarkısı seçsem, tonlarımızın birebir uyduğunu fark ettim. Onun kadar mükemmel bir blues ve caz hissiyatı ekleyemesem de, şarkılarını kendi rengimde söylemeyi hep sevdim.

Buğulu ve kadife sesiyle beni ilk, Later with Jools Holland programında vintage mavi Stratocaster gitarıyla Stronger Than Me’yi söylerken çarpmıştı. 2011 yılında Amy’nin Sırbistan konseri youtube’de yayınlanmıştı ve alkolden Amy bırakın şarkı söylemeyi, ayakta duramıyordu. O görüntüleri izlediğimde içim parçalanmıştı. Twitter’da epeyce bir dalga konusu olmuştu bu durum hatta yerli meslektaşlarının dahi bu durumla dalga geçmesi büyük bilinçsizlikti. Ben gazetedeki köşeme; düzenin çarklarının bir parçası olan menejerlerinin Amy’e dikkat etmediğini ve sadece parayı düşündüklerini yazmıştım. Böyle giderse kötü bir sonun yaklaştığını belirtmiştim üzüntüyle… Yazık ki gerçekçi tahminlerim ve sezgilerimin gücü doğru çıktı. Temmuz 2011’de Amy’i kaybettik. O esnada Çeşme’deydim ve bir internet kafe bulup gazeteye Amy yazımı yazarken çok canım yandı.

Yıllar sonra, Amy’nin babası Mitch Winehouse’un yazdığı biyografi kitabı Kızım Amy’i okudum ama 2015 yılında izlediğim Amy filmi bana daha gerçekçi göründü. Filmde, Mitch çok daha fazla hedef gösteriliyordu, kitaptaysa babası kendini koruyucu melek gibi gösteriyordu. Kendini suçlar gibi yaparken bile satırları aslında düzenin kurbanının haykırışları gibi okunuyordu yine de yeterince güçlü yazılmamıştı. Filmin neden bana daha çarpıcı geldiğini belki anlatımının en sahici görüntülere dayalı olup buna rağmen sanatsal estetiğini de koruyabilmesine bağlayabiliriz artı babasının anlatımında yeterince inandırıcılık bulamadım.

Ruhunuzda açılmış deliklere şarkı söyleyen şarkıcı..

27’ler kulübü klişesini ensenizde hissettirmeden akan bir belgesel/film. Tam da ruhunuzda açılmış deliklere şarkı söyleyen bir ozan/şarkıcı. Çocukluktan star’lığa uzanan yolculuğunun günlüğü tutulmuş gibi belgeselde. Amy’nin bizzat “Vurucu kelimelerle itiraflar” diye tasvir ettiği şarkı sözü stilini, yönetmen Asif Kapadia, filmin kurgusuna taşımış. Direkt bir anlatım olmadan, Winehouse’un şarkı sözleri bize hikayeyi anlatıyor. Film, 1998 yılından bir ev çekimiyle başlıyor. Dikkat çekici ve zamanla üslubu daha da sivrilen Amy, arkadaşının 14. yaş partisi için Marilyn Monroe’yu taklit ediyor. Dikkat çekici yeteneği Amy’i ürkütücü bir hızla yukarıya taşırken, 2005 yılında Camden’da tanıştığı ve kocası olacak olan Blake’in hayatına eroini sokmasıyla tüyler ürperten bir lunapark trenine biniyoruz.

Tartışma yaratabilecek vuruculukta bir anlatım ve filmin her an’ına sinmiş bir hüzün, filmden sarsılmış halde çıkmama sebep olmuştu. İyi bir film bunu yapabilmelidir insana. Asif Kapadia bize zor sorular sordurmayı nitelikli bir biçimde başarıyor. Amy’nin babası Mitch ile olan ilişkisi filmin en can alıcı kısımlarından. Amy’i küçük yaşta terkedip , kalbinde en büyük yarayı açan ve daha sonra tüm iyi niyetli korumacılığına rağmen medyaya malzeme olmasına katkıda bulunarak düzene boyun eğen bir baba. Babasının yazdığı kitapta bahsedilmeyen de bu en karanlık kısmıydı hayatının.

Amy’nin, kocası Blake’e uyum sağlayabilmek için O’nun uyuşturucu dolu karanlık dünyasına teslim olması, çocukken babasından alamadığı onayı ve sevgiyi, aidiyet hissini kovalamasi gibi. Zira, Grammy ödüllerinde ismi açıklandığında bile şöhretle yaşamanın uyuşturucu olmadan ne kadar sıkıcı bir hayat olduğunu kamuya ilan eder Amy.

Baba figürü gibi duruşuyla Tony Bennett, Amy’e yeterince uzun yaşayabilirse nasıl bir hayatı olabileceğini ima eder ve düet kayıtları sırasında O’na şefkatle yol gösterir, Amy’nin caz devlerinden biri olma yoluna girecek vakti olsaydı hayatının ne kadar güzel olabileceğini bize sezdirir. Tam Amy’nin istediği hayat : Filmin en başında istediği tek şeyin müzik yapmak olduğunu ve şöhretle ilgilenmediğini söylemişti ve bu cümleyi Camden dönemlerinde bile tekrar etti.

Çocukluğu Marilyn Monroe‘nunki kadar trajik ya da Elvis Presley‘inki kadar yokluk içinde geçmiş olmasa da, tıpkı Jim Morrison gibi şöhrete çabuk ve hızlı ulaşıp, kendine zarar veren mazoşist ve bağımlı karakterinin sivrilmesine ve kontrol edilemez bir hal alışına tanık oluyoruz. Erken yaşlarda bağımlısı olduğu bulimia hastalığı, daha sonra alkol ve uyuşturucu ile birleşerek Amy’i girdabın içine doğru sürükler.

Şöhretin en büyük bedellerinden birini ödedi Amy : Paparazziler tarafından her saniyesi takip edilerek en mahrem an’lari basına malzeme oldu ve yetmezmiş gibi, bağımlılıkları yüzünden dönüştüğü ürkütücü ama aslında çaresiz küçük kız, acımasız medyanın alay konusu olarak kapitalist düzenin malzemesi oldu.

Amy Winehouse‘un 12 yaşında söylediklerine kulak verelim : “Çok ünlü olmayı hayal ediyorum. Sahnede olmak istiyorum. Bu tutku yaşadığım sürece devam edecek. İnsanların sesimi duymalarını ve beş dakikalığına dertlerini unutmalarını istiyorum. Konser biletleri, Batı Yakası ve Broadway Şovu biletleri bir çırpıda tükenen bir aktris ve şarkıcı olarak hatırlanmak istiyorum.”

Yönetmen : Asif Kapadi

Besteci : Antonio Pinto

Oyuncular : Amy Winehouse, Mark Ronson, Tony Bennett, Pete Doherty, Blake Fielder, Juliette Ashby, Yasiin Bey, Salaam Remi

ABD / Belgesel-Biyografi / 127 Dk.