Mincemeat Operasyonu / Operation Mincemeat
Hileli Bir Operasyonun İç Yüzü…
“İkinci Dünya Savaşı” günümüzde etkileri devam eden, dünyanın seyrini değiştiren, konvansiyonel silahların artık hayatın birer parçası haline geldiği ama önceliğin ideolojilerin soğuk savaş politikaları gereğince belirlenen kamplaşmayı sağlama işlevi bulunan aygıtlarca yerine getirildiği süreci de başlatmıştı. Ama bu savaş aynı zamanda o güne değin birden fazla cephe ile yapılan savaşların yanında aynı anda çokça da istihbari hareketlerin yoğunlaştığı ve savaşın seyrini belirlemede en az silah kadar etkileme gücü olan bir çarpışma alanıydı. Artık galipler istihbari zekâlarıyla da belirleniyordu. Ve bu yönü ile de sinema için bitmez tükenmez bir sahaydı.
“Müttefik”, “Enigma” gibi birçok başarılı yapım daha çok savaş arkasındaki gizli şifrelere ya da istihbarat savaşlarına kameralarını yönlendirmişlerdi. İşte şimdi gerek dış kaynaklarda gerekse örneğin Murat Yetkin’in “Meraklısı İçin Casuslar” kitabında da geçen, içinde sadece istihbaratı değil, başka dramları da yansıtan başka bitmez bir kaynak olan mincemeat operasyonunun sinema versiyonu karşımızda…
Kurgusal Operasyonunun Ölü Kahramanları…
İlk gösterimini British Film Festivali’nde yapan ve Netflix platformunda 11 Mayıs itibariyle gösterime giren “Mincemeat Operasyonu”nun yönetmenliğini, En İyi Film Dalında akademi ödülüne uzanan “Shakespeare in Love” filmini de yönetmiş olan John Madden yapmakta. Ben Macintyre’in tarihsel dönemi ele alan aynı adlı kitabından uyarlanma film, Churchill’in başbakan olduğu Birleşik Krallık ile 1941 yılındaki hızlı ilerleyişi devam eden Hitler’in başında bulunduğu Almanlar arasındaki o gergin anları yansıtıyor.
Bir tarafta Sovyetlerin de Almanya ile yaptığı saldırmazlık paktından çıkarak müttefiklere yanaştığı bir grup, diğer yandan Hitler’in önlenemeyen ilerleyişi ve gittikçe silahın namlusunu Avrupa’nın tarafsız devletlerine doğru da yönelttiği çılgınca ilerleyişi. Ve bunun geniş kitleler ve hatta aydınlar, örneğin ünlü Avusturyalı yazar Stefan Zweig’ı intihara sürükleyecek kadar artık bardağı taşıran ümitsizlik dalgası. İşte tam da böyle bir çarpışma öncesinde başarılarla dolu kariyeri bulunan binbaşı Ewen (Colin Firth), karısı Irıs (Hattie Morahan) ile çocuklarını güvenlik nedeni ile Amerika’ya gönderir. Zira çok gizli bir operasyon görevi kendisine tevdi edilmiştir. Daha öncesinde “Alabalık Notu” adı verilen bir askeri operasyon iptal edilmiş ve Churchill’in direktif ve onayıyla içeriği tamamen değiştirilen Mincemeat Operasyonu yürürlüğe sokulacaktır.
O dönem Hitler Sicilya’yı müttefiklerin ele geçireceği endişesi ile kıyılardan girerek istilasına başlayacakken, Birleşik Krallık müttefik orduları aslında Sicilya üzerinden değil de Yunanistan kıyılarından çıkartma yapacaklarına dair hileli, Hitler’i kandırmaya yönelik, olmayan bir operasyona imza atmak isterler. Kurgusal bir plan devreye sokulacaktır. Ancak bu sanıldığı kadar kolay değildir. Bunun için operasyon ekibinin önce bozulmamış bir cesede ihtiyacı vardır. Bulunan ceset “Glydwr Michael” isminde aslında işsiz güçsüz kalmış ve sokakta ölü olarak bulunan birine aittir.
Böyle bir olayda kardeşinin cesedinin kullanılmasına kız kardeşinin rızası bulunmasa da ceset üzerinde kimi fotoğraflamalar ve sahte yaşam hikâyesi ile bu iş kolayca kotarılır. Ona kurgusal bir yaşam verilir. “Bill” ve “Pam” olarak mektuplara yansıtılan yeni bir dramatik yaşam kurgulanır. Ve kendisinin cebine mektup konularak işbirlikçi İspanyol askerlerinin çabası ile Cadiz Körfezi açıklarında derin sulara bırakılır. Koluna takılı olan asker çantasında sanki müttefik güçleri Yunanistan’a çıkartma yapacak gibi bir bilgi notu yer alır. Bulunan çanta Nazilerin eline bir şekilde ulaştırılır. Ve böylelikle belki de savaşın seyrini değiştirecek önemli bir operasyon sonlanacaktır. Tüm bu emeklere, sinir harbine değdi mi? Yani başarıldı mı operasyon? Filmin sonunu bekleyin…
“Mincemeat Operasyonu ”, sadece savaşın o eril veya istihbari boyutunu ele almıyor. Aynı zamanda işin içinde bir de aşk hikâyesi saklı. Eşini Amerika’ya yollayan Ewen’in yine kendilerine yardımcı olan Jean Leslie (Kelly Macdonald) nedeni ile istihbarattan sorumlu Charles (Matthew Macfadyen) arasında sürekli didişmeler yaşanır. Bunun yanı sıra savaşın kimi perde arkası yönleri özellikle Britanya özelinde ekrana yansımakta. Churchill’in (Simon Russell Beale) müdahalelerini, kıvrak siyasi dehalarını, ünlü James Bond serisinin yazarı ve aynı zamanda istihbarat binbaşısı olan Ian Fleming’in (Johnny Flynn) asker yönünü görmek bakımından da ilginç bir film.
Ewen’in Rus istihbaratına çalıştığı düşünülen kardeşinden, Charles’in ölen asker kardeşine ulaşma mücadelesine kadar bir kısım ayrıntılar da bize dönemin askeri ve istihbari kesimlerinin kendi aralarında bile derin çekişmelerinin olduğunu hissettirmekte. Ancak tüm bu konu yoğunluğu özellikle kurgunun kimi yerde tökezlese de izleyicinin seyir keyfini bozmayan bir sunum ile aktarımıyla kendisini iki saate yakın sürede rahatlıkla da izletebiliyor.
Daha önce “Zoraki Kral”, “İnci Küpeli Kız”, “İngiliz Hasta” gibi filmler ile tarihsel figürleri yansıtmakta oldukça mahir olan Colin Firth’un ikna edici oyunculuğunun filmin başarısındaki rolü büyük. Savaşın askeri yönünü geriye alan ve istihbarata yoğunlaşan kimi filmlerde kimileyin akıl sınırlarını zorlayan yönlerin çıkması çok zor değil. Ancak “Mincemeat Operasyonu ” kitabın kurgusal yönüne de sadık kalarak ama kimi tarihsel gerçekliklerden de kopmayarak aslında hileli bir operasyonun iç yüzünü bize anlatmakta sınavı geçiyor…
Netflix’de gösterimde bulunan, oyunculukları ve kurgusu ile dönemin önemli bir operasyonunun perde arkasını görmek bakımından vasat üstü bir yapım “Operation Mincemeat” Öncelikle türü sevenlerce kaçırılmaması gerekse de, yapım bence herkese hitap eder düzeyde…
İyi seyirler…
Yönetmen : John Madden
Senaryo : Michelle Ashford
Görüntü Yönetmeni : Sebastian Blenkov
Kurgu :
Müzik : Thomas Newman
Oyuncular : Colin Firth, Matthew Macfadyen, Kelly Macdonald, Penelope Wilton, Johnny Flynn, Jason Isaacs, Mark Gatiss, Hattie Morahan, Mark Bonnar, Paul Ritter
İngiltere / Savaş-Tarihi-Dram / 127 Dk.
