Altın Terazi Uzun Metraj Film Yarışması En İyi Film
“Namo / Yabancı”
Nader Saeivar, ödüllü kısa filmler çekmiş, Jafar Panahi’nin “Se Rokh / Üç Surat” filminin senaryosunu yönetmeniyle birlikte yazmış Azeri kökenli bir İranlı sinemacı. Festivalin En İyi Filmi ödülünü alan “Namo / Yabancı”yı da, filmin jeneriğinde “eşgüdümcü yönetmen” olarak da adı geçen Panahi ile birlikte yazmış.
“Yabancı” günümüz İran’ında geçse de, otoriter bir rejim altında yaşayanların kendilerine ve birbirlerine yabancılaşması gibi evrensel bir sorunu ele alan bir film..
İki gizemli yabancı, sıradan bir İran mahallesinde arabalarını her gün aynı yere park etmeye başlayınca, mahalle halkı yabancıların ulusal güvenlik biriminden olduğundan şüphelenir. Otomobildekiler herhangi bir eyleme yeltenmedikleri halde, zamanla mahalleyi bir paranoya ve güvensizlik dalgası kaplar, herkesi bir korku sarar. Herkes izlenmesi için bir neden olduğunu düşündüğünden huzursuz ve mantıksız davranmaya, tehdit edildiklerini varsayarak tehditkâr olmaya başlarlar. Giderek mahallede bir fikir birliği oluşur ve olaylarla hiçbir ilgisi olmadığını düşündüğünden bu psikolojik korku oyununa hiç katılmamış olan, mahalleye yeni taşınmış Kürt öğretmen Bahtiyar’ın komşuları, onun gerçek hedef olduğunu düşünürler. Bu şüphe ve otosansür ortamı, babası da gençliğinde siyasi suçtan mahkûm olan Bahtiyar’ın besbelli suçlu olduğuna karar verir ve istenmeyen adam olarak mahalleyi terk etmesi için baskılar…
Saeivar’ın en büyük başarısı, bir çoğunluğun bir azınlığı ötekileştirdiği etnik bir çatışmadan olabildiğince uzak tutarak Bahtiyar’ı suçlu bularak dışlayan çoğunluğun, kendisi de İran içinde azınlık olan Azeri toplumu olduğunu belirtmesidir. Böylece bireylerine karşı saldırgan olan bir toplumun zulmedilme korkusuyla zalimleşebileceği, sadece kente yeni geldiği için sıradan bir öğretmeni nasıl önce şüpheli, sonra da suçlu göreceği evrensel boyutta yansıtılır.
İran toplumundaki bu seslendirilemeyen tehdit korkusu sesbebiyle, tehlike karşısında oluşan gerilimler yabancıların varlığıyla daha bir akut boyut alır. Öyle ki, otoriter yönetimlerin kontrol mekanizması gücünü, vatandaşların kendilerini devamlı şüphe ve gözetim altında hissederek herkesin herkese baskı uygulamasından alır.
Yönetmen dil kullanımıyla, kimi zaman gerçek, kimi zaman da sahte olan bu iletişimsizliği ustaca aksettirir. Bahtiyar ve ailesi evlerinde Kürtçe konuşurlar. Şehirde konuşulan Azeri Türkçesi, resmi dil ise Farsçadır.
Sonuç olarak, “Yabancı”, yöresel bir olay dizisinden yola çıkarak evrensel boyuta ulaşmayı başaran ustalıklı ve parlak bir eleştirel çalışma. Mutlu aile yaşamının da alt üst olmasının ardından, ölmüş babasını sırtlanan Bahtiyar’ın dağlık Kürt bölgesinde sisler arasında kaybolduğu alegorik final ise kolay unutulur gibi değil.
Yönetmen : Nader Saeivar
Senaryo : Jafar Panahi, Nader Saeivar
Görüntü Yönetmeni : Vahid Biouteh
Kurgu : Jafar Panahi
Müzik : Tarife Karimian
Oyuncular : Bakhtiyar Panjeei, Naser Hashemi, Sevil Shirgi, Hadi Eftekharzadeh, Nader Mahdilou, Firouz Ageli, Reza Bagheri, Mehdi Semsari, Tara Aghajani, Behzad Siyah
İran / Dram / 90 Dk.
