Athena

Yazar:

VİKTOR APALAÇİ

28 Eylül 2022

4359

Athena

Romain Gavras’ın “ATHENA”sı izeyiciyi ikiye bölen bir film

İKİ KARDEŞİN DRAMI

Film göç ettikleri Fransa’ya uyum sağlayamayan isyankar gençlerin sonu kötü biten öyküsünü anlatıyor. “Athena”yı benzerlerinden ayıran bu gençlerin ikiye bölünüp karşı karşıya gelmeleri. Senaristlerin sağcı politikacıların sürekli kaşıdıkları göçmen sorununu iç savaşla neticelenebileceği öngörüsünden hiç hoşlanmadım. “Athena” aynı konuyu işleyen “Protesto” ve “Sefiller” ayarında bir film değil.

Kuzey Afrika’dan göç ettikleri Fransa’ya uyum sağlayamayan, yoksul banliyö semtlerinde, sosyal konutlarda (HLM) yaşayıp uyuşturucu satışı yapan, öfkeli, isyankar gençlerin öyküleri senaryo yazarlarına ilham kaynağı oldu. Mathieu Kassovitz’in senaryosunu yazıp yönettiği “Protesto / La Haine” (1995) başyapıtından sonra Ladj Ly doğup büyüdüğü geto hayatını beyaz perdeye taşıdığı “Sefiller / Les Misérables” ile 2019 Cannes Film Festivalinde Jüri Ödülünü kazanıp Fransa’nın Oscar adayı oldu.

KONTROLSÜZ ÖFKENİN BEDELİ

Sinemacı bir ailenin küçük oğlu olan Romain Gavras, senaryosunu Ladj Ly ve Elias Belkeddar ile yazdığı “Athena” konusu aynı coğrafyada geçen bir film. Bu üçlü “Athena”nın yapımcıları arasında bulunuyor. Sinema kariyerine Romain Gavras ile başlayan Ladj Ly, Paris’in göçmen banliyösü Montfermeil’de isyankar Kuzey Afrikalı gençlerle büyüdü. “Athena”nın çekimleri benzer bir semtte, Paris’in Evry-Courcouronnes banliyösünde çekildi.

Romain Gavras Yunan asıllı Fransız vatandaşı Costa Gavras’ın ve gazeteci, film yapımcısı Michele Ray-Gavras’ın oğlu. Ablası yönetmen, senaryo yazarı, oyuncu, görüntü yönetmeni Julie Gavras “La Faute A Fidel” ile ünlendi. Ağabeyi Alexandre ise aktör. Baba Costa Gavras kariyerinin 2. filmi “Z / Ölümsüz” (1969) ile sinema tarihinin ölümsüzleri arasına adını yazdırdı. Sonraları Oscar, Altın Palmiye, Altın Ayı Ödüllerinin sahibi oldu.

”Athena” filmini benzerlerinden ayıran, fikir birliği içinde olmayan göçmenlerin, isyankarlarla mutediller olarak ikiye bölünüp karşı karşıya gelmeleri ve birbirlerinin kanını akıtması. Fransız basını “Athena”yı kışkırtıcı, sistemin yerle bir edildiği cesur bir yapım olarak karşıladı. Gilbert Collard gibi Fransız sağcı politikacılar, filmin tanıtım videosu yayınlandığında şiddetli tepki vererek, filmden yaklaşan bir iç savaşın habercisi olarak bahsettiler.

Filmin senaryo üçlüsünün sağcı politikacıların sürekli kaşıdıkları bu iç savaş tehlikesi öngörüsüne hizmet etmelerinden hiç hoşlanmadım. Aşırı sağ partilerin güç kazandığı, ırkçılığın, yabancı düşmanlığının tırmanışta olduğu günümüzde, bu karamsar yorumunun, umut vaad ederek başlayan filmin etkisini zayıflattığını düşünüyorum.

Polis vahşetine ve kardeş ilişkilerine odaklanan konusuyla, filmde en küçük kardeşleri İdir’in açıklanmayan bir şekilde trajik ölümünden sonra, üç kardeşinin hayatlarının kaosa sürüklenmesi anlatılıyor. Hayatta kalan Abdel (Dali Benssalah) ve Karim (Sami Slimane), Athena sosyal konutlarınındaki şiddetli çatışmaların ön safında, karşıt taraflarda yer alır. Bu savaş, kardeşlerini öldürenlerin adları açıklanana dek sürecektir.

Konusu 1 gün içinde geçen ve tabanca gibi bir giriş yapan filmin ilk 11 dakikalık bölümde, polis merkezine baskın düzenleyen, silahlara el koyan, bir polis minibüsünü kaçıran protestocuları izliyoruz. Polisin isyanı bastırmak için karşı atağa geçmelerine şaşırmıyoruz. İdir’in dövülüp öldürülmesinin ardından, Fransız ordusunda Mali’de savaşmış pasifist Abdel ile şiddet yanlısı isyankar kardeşi Karim arasındaki fikir ayrılığı bir güç gösterisine dönüşür.

İÇ SAVAŞI ÖNGÖREN FİLM

Athena’da polise karşı koyarak onları püskürtme taraftarı, şiddete meyilliler de var, ailelerini tahliye etmeye çalışan pasifistler de. İçişleri Bakanlığının ilgisiz kalması Athena semtinde tansiyonu yükseltir. Polis bölgeyi terketmeye çalışan kadınlı-çocuklu mahalle sakinlerine göz yaşartıcı gaz sıkarak amansızca saldırır.

Tutuklananlar arasında Abdel de vardır. Karim yönetimindeki isyancılar polise karşı geçici bir zafer kazanmasına rağmen, polis takviye birlikleriyle karşı atağa geçer.

Abdel itidale davet ettiği kardeşi Karim tarafından Fransız ordusunun köpeği ilan edilir. Polisin ortalığı yatıştırması için serbest bıraktığı Abdel Athena’ya döner ve isyancıların esir aldığı polis memuru Jerome’u kargaşadan istifade ederek kaçırır. İdir’in ölümünden sonra Paris’te 30 yerde protesto eylemlerinin başladığını, karakolların basıldığını ajans haberlerinden öğreniriz. Polisin müdahalesi yeterli olmayınca ordu birlikleri isyanı bastırmak için devreye sokulur.

Athena’nın pasifist bireyi Abdel hem kardeşinin başı çektiği isyancılarla hem ölçüsüz güç kullanan polis şiddetiyle mücadele etmek durunda kalır. Athena’daki kontrolsüz öfkenin amacına ulaşamayacağının ve işin kötüye gideceğinin bilincindedir. Ağabeyi uyuşturucu satıcısı Moktar’ın (Ouassini Embarek) da kendisi gibi bir çıkışsızlık yaşadığını görür. Athena’nın asker kökenli strateji uzmanı Sebastian’ın işe karışmasıyla, kurtarılmış bölgede işler çığırından çıkar. Fransa’daki iç savaş arkasında büyük hasar bırakır. 2 kardeş arasındaki güç mücadelesi trajik bir sonla noktalanır.

Katillerin polis değil, polis kılığına giren aşırı sağcı bir grubun olduğunun ortaya çıkması savaş halini değiştirmez. Ancak filmin, son yarım saatinde, çözüm olarak sunduğu karamsar özyıkım formülüne katılmak mümkün değil. “Athena” benzer konuyu işleyen, Kassovitz’in “Protesto”su, Ladj Ly’nin “Sefiller”i ayarında bir film değil.

Tümünü tanımadığım oyuncu kadrosundan Romain Gavras verim almayı başarıyor. Surkin’in görkemli müzik partisyonu Romain Gavras’ın mizansenine katkıda bulunurken filmin epik ve destansı anlatımına da hizmet veriyor. Görüntü yönetmeni Matias Boucard’ın hareketli kamerasıyla tespit ettiği görüntüler de Romain Gavras’ın dinamik sinema dilini destekliyor. Son Venedik Film Festivalinin ödül listesine girmeyen “Athena”, festivalden yan kuruluşların verdiği iki ödülle ayrıldı.

Film adını Yunan mitolojisindeki zeka, strateji ve barış tanrıçası Athena’dan alıyor. Özetliyecek olursak “Athena” tekniğine özen gösterilmiş, görsel meziyetleriyle öne çıkan, ancak taşıdığı karamsar mesajı tasvip edilemeyecek bir film.

“Athena”yı NETFLİX’te izlemek mümkün.