Cici

Cici, benden neredeyse tam not alacak düzeyde. Filmin oyuncuları bizi, adeta Oscar geçit törenindeymişiz gibi hissettiriyor. Siz siz olun çocukluğunuzun geçtiği evi, anılarınızı sakın ama sakın satmayın! Anılar satılık  olmamalı… Tabii bu filmi en iyi bizim kuşağın anlayacağı da aşikar… Yönetmeni, oyuncuları, sanat ekibini bütün kalbimle tebrik ediyorum. 2,5  Saatlik ruh destanını sakın kaçırmayınız!…

(FİLME OY VERMEK İÇİN YILDIZLARIN ÜZERİNE TIKLAYINIZ)

CİCİ, ÇOCUKLUĞUMUZUN YARALI GÜVERCİNİ

Sevmeye başladığımız yerden yırtıldı hayat, kendimizi sevmeye vaktimiz olmadı ki yaralanmaktan!

Çocukluğumuzda bizde derin izler bırakan seslerin, nesnelerin, uktelerin,    yıllar sonra etkilerinin bilinç yüzeyine çıkmasını olsa olsa Freud açıklayabilir…

Ben bu filmde kendimle çarpıştım ve kanlar içinde kaldım. 

“Kızılırmak’tan” (“Giderken Şarkımı Söyle” kitabımdan)  şiirimi de sanki bu film için yazmışım; yıllar sonra insanın doğduğu, büyüdüğü  memleketine dönmesi, kendiyle yüzleşmesinin şiiriydi bu!

“….

uzak yollardan geldim sana

yağmurun tutsak olduğu ülkelerden

bulmak için karşılığını Freudsü soruların

kimliği üzerinden uzun saçlı bir ırmağın

ah çocuk nereden diye sorma

Kızılırmak’tan akıyor yüreğimin bozaran sevdası

alt benlikte taş, bağrına oturmuş uygarlığın

ihtirasın gizeminde günahları örtülü 

üst benlikte su, dupduru dış görünüş 

süzülmüş akıyor çağların imbiğinden

nasıl sığacak benliğe ateş, o ilk çağ rüyası

yandığımız yerdir aramızdaki köprü

çocukluğumuzun esbabı yırtıldı çoktan

bulandı gövdesi, bozkırın kan akan damarında

rüzgarın öptüğü yerden kırıldı dalları

suya düştü ilk cümlesi salkım söğütlerin

uyandı çıplak anılar benliğimin gölgesinde

yıkanıyor nehrin küskün yaralı sesinde

nereden diye sorma şair

Kızılırmak’tan akıyor yüreğimin bozaran sevdası

….

(şiir devam ediyor, filmle ilintilediğim bölümleri alıntıladım)

Evet, eğer söze şiirle başladıysam filmden çok etkilenmişim  demektir. eleştirmen aynı zamanda şairse elbette olacağı budur ve doğrusudur…

ZAMANIN RUHU BEDENİMİZE BİÇİLMİŞ KAFTANDI

Tek kanallı TRT’nin güzelim yılları. Özay Gönlüm’ün yaren adını verdiği üçlü sazıyla (tambura, bağlama, cura, aynı gövdede birleştirdiği saz) söylediği türkülerin sıcaklığı hala ruhumuzun sandığında durur. Sandık her açıldığında ısınırız. 

Film bu sandığı açıyor ve içinden 70’lerin sonu 80’lerin başına dair bütün çeyizi çıkarıyor; o çeyizde yorgan ağzından tutun da, karyola etekleri, sedir örtüleri, süveterler, geyikli halılara kadar her şey var… Şahsen ben birebir  bizdeki  aynı kanaviçe örneğine  rastlayınca  kalbimin ısındığını hissettim. Film aynı zamanda kapağı kapatılmış çocukluk yaralarının üstünü de açıyor. Ve zamanın ruhuna kan sızıyor.

Annenin arkasında büyük bir hikaye var; okuyamamış, çok istediği halde hemşire olamamış. Bu, direkt söylenmiyor, hissettiriliyor. O yüzden annenin bütün amacı kendindeki bu eksiği çocukları aracılığı ile kapatmak ve başta kızı olmak üzere hepsine tahsil yaptırma arzusu var. Bu vesileyle kocasının ölümünün takip eden süreçte çocuklarını toplayıp Ankara’ya göçüyor. 

Filmin asıl konusu ise  babanın ölümünden sonra Ankara’ya göç etmiş ailenin yıllar sonra çocukluklarını  geçirdikleri memlekete dönmelerini ve  kendileriyle yüzleşmelerini, hesaplaşmalarını ele alıyor. Her ne kadar bu hikaye  klasik gibi görünse de bu kez neoklasik tarzıyla karşımıza çıkıyor. Yani dünya sineması ve edebiyatında var olan ve sonsuza kadar var olacak bu evrensel konu hep yenilenerek insanlığın karşısına çıkmaya devam edecektir…

YARATICILAR İÇİN ÇOCUKLUK EŞSİZ BİR HAZİNEDİR!

Bu cümleyi Pedro Almodovar’ın “Acı ve Zafer” filminin eleştirisinde kullanmışım. Film kahramanı Salvador Mallo adlı yönetmen kamerasını çocukluğunun geçtiği İtalya kasabasına kuruyordu ve annesinin kokusundan sürüklenerek o kasabada anılarının hazinesini çıkarıyordu.Hazineyi çıkarırken de kaybettiği değerler ruhunu kanatıyordu. Cici’de ise Kadir film yönetmeni ve çocukluğunda onun ruhunda derin yaralar bırakan babasının kendisini ıslatması sahnesini asla unutamamıştır, hikayesini bu olay üzerine kurar ancak filmi bitirmeye gücü yetmez.

Üç döneme ait  bir zaman fotoğrafı var. Çocukluk, 30 yıl sonra film çekildiği zaman (ki pandeminin hemen öncesi), Çekimlerden iki yıl sonrası (pandemi dönemi)

Ailenin üç çocuğu; Saliha (Ayça Bingöl), Kadir (Okan Yalabık)  ve Yusuf (Fatih Artman) pandemi sırasında bir araya geldiklerinde çocukluk karakterlerinin pek değişmediğini, insanın yedisinde neyse yetmişinde o olduğunu kanıtlayan pek çok öğeye rastlıyoruz. Tabii bu süreçte kardeşlerin ilişkileri ve çatışmaları da su yüzüne çıkıyor…

Evin kızı Saliha; idareci, fedakar, annesinin bakımını üstlenen  birey olarak tam bir kız evlat modeli oluşturmuş… Havva (anne) rolünü Funda Eryiğit ve Nur Sürer canlandırıyor. İkisi de birbirinden iyi oynamış. Zaten oyuncular oscar geçit töreni gibi; başta baba rolündeki Yılmaz Erdoğan, Okan Yalabık, Olgun Şimşek, Ayça Bingöl hepsi müthiş, hepsi oscarlık!

Öyle çarpıcı sahneler vardı ki “işte budur” dedirtecek biçimde. Film yönetmeni  ve senaristi Berkun Oya!  Değerli yönemenimiz “Bir Başkadır” dizisiyle eleştirmenleri ikiye bölmüştü. Öyle ki, ortakoltuk yazarı Erdoğan Bey ve ben iki zıt  kanattaydık. Dizide  aydın ve eğitimli kadını küçük düşürdüğü için çok incinmiştim; film notum da 5 üzerinden 2,5 olmuştu , Erdoğan Mitrani Bey  ise 4,5 puan  vermişti ”Bir Başkadır” dizisine. 

Bu film ise benden neredeyse tam not alacak düzeyde. Filmin ismi “Cici” konuya ve anlatıma  göre çok basit kalmış. Şiirsel bir isim olabilirdi. 

Son sözüm ise çocukluğunuzun geçtiği evi, anılarınızı sakın ama sakın satmayın! Anılar satılık  olmamalı… Tabii bu filmi en iyi bizim kuşağın anlayacağı da aşikar… Yönetmeni, oyuncuları, sanat ekibini bütün kalbimle tebrik ediyorum. 2,5  Saatlik ruh destanını sakın kaçırmayınız!…

Yönetmen / Senaryo : Berkun Oya

Görüntü Yönetmeni : Yağız Yavru

Kurgu : Ali Ağa

Müzik : Ebru Suda

Oyuncular : Ayça Bingöl, Fatih Artman, Funda Eryiğit, İncinur Daşdemir, Nur Sürer, Okan Yalabık, Olgun Şimşek, Şevval Balkan, Yılmaz Erdoğan

Türkiye / Dram / 151 Dk.