Jeanne du Barry
15. Louis’nin son metresi olan bir halk kadınının hikayesine odaklanan film Jeanne’ın yükselişi, düşüşü ve hazin sonunu anlatıyor.
Cannes Film Festivalinde bu yılın Açılış Galasında yarışma dışı gösterilen, Maiwenn’in yönettiği, senaryo yazılımına katıldığı ve başrolünü üstlendiği “Jeanne Du Barry”, Filmekimi’nin ardından vizyona girecek. Bu tarihi biyografik drama filmi, kostümlü fresk, sosyal merdivenleri tırmanmak için zekasını ve cazibesini kullanarak Fransa Kralı 15. Louis’nin metresi olan bir halk kadınının hayat hikayesine odaklanıyor. 15. Louis’nin gözdesi, son metresi Jeanne Du Barry’nin yükselişi, düşüşü ve hazin sonunu anlatan film eleştirmenleri ikiye bölmüştü.
GENELEVDEN SARAYA UZANAN YOL
Film saray halkı tarafından hor görülen, kralın çirkin 3 kızının nefretini kazanan bu ihtiraslı kadının, dönemin yerleşik kurallarına meydan okuyarak kralın gözüne girmesini anlatıyor. Jeanne Du Barry’nin öyküsünü anlatan film, bu karakter üzerinden günümüz toplumunun sözde ahlakçılığına eleştiri getiriyor. Kimsenin istemediği halktan basit bir kadın, hayattan bıkmış, yaşlı ve hasta bir kral, tarih kitaplarına geçmiş bir saray skandalı, çarpıcı dönem filmi ”Jeanne Du Barry” filme adını veren bu kadının yaşam öyküsünden esinleniyor. Derinlikli araştırmalara dayanan ve yazılımı yıllar süren senaryosuyla film, şatafatlı Versailles Sarayı’nı mekan alıyor ve zarif maskeler ardındaki iktidar çekişmelerini, 18.yüzyıl ile günümüz arasında bağlantılar ima ederek beyaz perdeye yansıyor.
“Jeanne Du Barry” incelikli bir hiciv içeren senaryosu, dönemin atmosferini ustalıkla yansıtan yapım tasarımı ve kostümleriyle, özenli mizanseniyle, usta oyunculardan oluşan kalabalık uyumlu oyuncu kadrosuyla izlenmeyi hak eden bir film. Maiwenn, 2006 Cannes Film Festivalinde Sofia Coppola’nın “Marie Antoinette” filmini izledikten sonra Jeanne Du Barry hakkında bir film yapmayı aklına koymuş. Senaryosunu yazarken, bu filmin dışında Stanley Kubrick’in “Barry Lyndon”undan, Albert Serra’nın “La Mort De Louis 14”undan esinlendiğini söyledi. Bu son filmde Katalan yönetmen Fransız kralının uzun süren hastalık sürecini, ölümünün bir türlü gelmeyişini bir biyografik dramda anlatmıştı. Cannes’da 2016 yılında yarışma dışı gösterilen filmde kralı Jean-Pierre Léaud canlandırmıştı.
Son yıllarda izlediğimiz kraliyet ailesi biyografik filmleri arasındaki Yorgos Lanthimos’un “Sarayın Gözdesi / The Favourite”inde Britanya Kraliçesi Anne’ı Olivia Colman canlandırmıştı. Marie Kreutzer’in “Korsaj / Corsage”inde Avusturya Kraliçesi Elizabeth’i Vicky Krieps oynamıştı. Sofia Coppola’nın “Marie Antoinette”inde Kristen Dunst’ı izlemiştik. Maiwenn filmi hakkında şöyle diyor : “Marie Antoinette” filminde Asia Argento’nun canlandırdığı Jeanne Du Barry karakteri perdede göründüğü an büyülendim. Kaybetmeye mahkum muhteşem bir karakter. Kendi filmimde de masal gibi olmasını istedim. Külkedisi gibi.”
Bir rahip ile bir aşçı kadının kızı olarak dünyaya gelen Jeanne Vaubernier, çocukluğunu annesinin hizmetçi olarak çalıştığı malikanede geçirdikten sonra bir manastıra teslim edilir. Orada sayısız kitap okuyarak kendini geliştirir. Ancak rahibeler kendisini manastırdan atınca, annesinin de işinden kovulmasıyla, Jeanne (Maiwenn) bir asilzadenin evinde işe girer. İlk cinsel tecrübelerini evin 2 oğluyla yaşar. Oradan da kovulunca yolu bir randevu eviyle kesişir. Tanıştığı Kont Du Barry’nin (Melvil Poupaud) kısa zamanda metresi olur. Sosyal olarak yükselmeye hevesli bir halk kızı olan Jeanne Vaubernier (Maiwenn), içinde bulunduğu durumdan kurtulmak için cazibesinden yaralanır. Jeanne sayesinde zenginleşen sevgilisi Bu Barry Kontu onu krala takdim etmek ister. Tanışma toplantısını nüfuzlu Richelieu Dükü aracılığıyla tertipler. Bu işi Richelieu’nün 3. Dükü, Fransız Sarayının yüksek rütbeli üyesi Louis François Armand (Pierre Richard) yapar. Du Barry Kontu beklentilerinin karşılığını bulur, Kral 15. Louis (Johnny Depp) ilk görüşte Jeanne’a aşık olur. Onunla birlikte yaşama sevincine tekrar kavuşup hayatın tadını yeniden keşfeder.
KOSTÜMLÜ DRAMA FRESKİ
Titiz bir jinekolojik muayeneden geçen Jeanne’ın kralın yatağına layık olduğuna karar verilir. Kralın sağ kolu olan 1. oda uşağı Benjamin De La Borde (Benjamin Lavernhe) kendisini saray protokolü üzerine eğitir. Kralın huzurunu terkederken geriye doğru atılan küçük adımlarla yapılması gerekirken, Jeanne krala sırtını dönerek odayı terketmesi herkesi dehşete düşürürse de, 15. Louis tolerans gösterir. Hasta kraliçe gölgede bir hayat sürerken 3 çirkin kızı sarayda yaşar. Anneleri ölünce matem tutmayan babalarına tavır koyarlar ve metres Jeanne’a tahammül etmediklerini söylerler. Kralın Jeanne’ı saraya takdim ettiği törende, Jeanne’ın kralın gözlerinin içine bakmaya hakkı olmadığı tembih edilir. Küstahlık olarak kabul edilen bu kuralı çiğneyen Jeanne herkesi dehşete düşürür.
Avusturya Prensesi Marie Antoinette 11 yaşından beri veliaht 16. Louis ile evlenmesi için yetiştirilir. Marie Antoinette genç kız olarak geldiği Versaille Sarayında kralın kızları tarafından, Jeanne’ın saraydan uzaklaştırılması için kışkırtılır. Kralın hastalığının ilerlemesi ile, Marie Antoinette’in de dışladığı Jeanne’ın saraydaki durumu sarsılır. Kral gönlünü almak için kendisine sevimli bir zenci çocuğu hediye eder. Jeanne’ın emrine bir hizmetçi ordusu tahsis edilir. Bir resmi törene erkek kıyafetiyle katılan kibirli Jeanne skandal yaratır. Ancak Jeanne kralın karanlık yüzüne de tanık olur. Sayısız metresleri arasında kralın her gece yatağına değişik bir kadın almasına rağmen, Jeanne’ı gözde metresi ilan etmesi genç kadını teselli eder.
Jeanne 15. Louis ile 4 yıllık bir mutluluk hayatı yaşar. Doktorlar hastalığı ilerleyen yaşlı kralın ölümünün yaklaştığını söyleyince, ölümü halinde Jeanne’ın saraydan kovulacağı belli olur. Veliaht 16. Louis sayesinde Jeanne krala ölüm döşeğinde veda etme fırsatını bulur. Sonraları genç kız iken kovulduğu manastıra sığınır.
22 milyon avroluk bütçesiyle “Janne Du Barry” ,”10 milyonun üstündeki” üç Fransız filminden biri olarak yılın en pahallı filmleri arasına girdi. Versailles Sarayının tüm şatafatını ve ihtişamını gözlere seren film, aynı zamanda aristokratların ne kadar bolluk ve lüks içinde yaşadıklarının altını çiziyor. Film kraliyet üyelerinin giydikleri grotesk kıyafetlerinin, gülünç peruklarının, uymaları gereken garip ritüellerinin, herkesin birbirinin arkasından kuyu kazmaya çalışmasının ve müthiş israfın eleştirisini yapıyor. Tarihi geçmişinde 1743’te gayrimeşru bir kız olarak dünyaya gelen Jeanne Vaubernier, basit bir kadın olduğundan çok görgüsüz ve kabaydı. 15. Louis kendisini bir soyluyla evlendirip himayesine almış, daha sonra evlendirdiği kişiyi ülkenin uzak bir yerine tayin edip Jeanne’ı metresi yapmıştı.
VERSAİLLES SARAYININ İHTİŞAMI
Kralın bu son metresi, Fransız Devrimi sırasında gerçekleşen terör döneminin kurbanlarından biri olmuştu. Kendini kraliçe gibi gören kibirli, mağrur Jeanne’ı sarayda (kralın dışında) hiç kimse sevmezdi. Kendisini aşağılayan, hakaret ve kötülük edenleri ihbar edip onları saraydan attırırdı. 15. Louis’nin 1774’teki ölümünden sonra hayatı inişe geçen Jeanne’ın, Kral 16. Louis ve Marie Antoinette’in ardından giyotinle başı kesilmişti. Celladına söylediği son sözleri “Encore Un Moment /Bir Dakika Daha” Dostoyevski’nin 1868 tarihli başyapıtı “Budala” romanında kullanıldı. Maiwenn’in aralarında bulunduğu üçlü senaryo kadrosu, filmin başkahramanının karakterini tarihi gerçeklerden farklı çizmeyi tercih etmişler. Çalkantılı bir dönemin saray entrikalarına odaklanan filmin senaryo yazarlarından biri olan Maiwenn, kendine film süresince hep ön planda olan bir karakterin rolünü yazmış.
Bu ağır yükün altından kalktığının, oyuncu olarak yer aldığı 40’ın üzerindeki filmin en parlak performansını çıkardığını söylemek mümkün. Saray entrikalarını, kralın 3 kızını karikatürize ederek, bu tarihi biyografik filme komedi katarak onu sevimli hale getirmiş. Maiwenn’in Kral 15. Louis’yi canlandıran Johnny Depp ile kimyalarının uyuşmadığı çok söylendi. Geçen yıl eski eşi Amber Heard ile birbirlerine açtıkları hakaret davasıyla gündemden düşmeyen 59 yaşındaki aktör, “gümüş saçlı hükümdar” rolüyle 9 yıl aradan sonra beyaz perdeye dönüyor. 3. evliliğini Fransız aktris ve şarkıcı Vanessa Paradis ile yapan Johnny Depp “Jeanne Du Barry”de fransızca konuşuyor. Bu işi iyi kıvırdığını söylemek mümkün.
Oyuncu kadrosunda öne çıkan, kralın sağ kolu, Jeanne’ın yakın sırdaşı Jean-Benjamin La Borde rolündeki Benjamin Lavernhe oluyor. Eski tüfeklerden Pierre Richard, kralı Jeanne’a tanıştıran Richelieu, Jeanne’ın kocası Du Barry Kontu Melvil Poupaud, kralın oğlu veliaht 16. Louis’de Diego Le Fur, karısı Avusturya Prensesi Marie Antoinette’te Pauline Pollman, Richelieu’nün yeğeni Emmanuel-Armand rolünde Pascal Grégory, oyuncu kadrosunun başarısını tamamlıyorlar. Yazımı Fransız sinemasının takdir ettiğim kadın yönetmenlerinden Maiwenn’in kariyerini özetleyerek bitirmek istiyorum.
MAİWENN
1976 yılında Maiwenn Le Besco adıyla dünyaya gelen, oyuncu İsild Le Besco’nun kızkardeşi olan, yönetmen, senaryo yazarı, yapımcı ve oyuncu Maiwenn, iki evliliğinin birini ünlü yönetmen Luc Besson le yaptı. 6 uzun metrajlı filmlik yönetmenlik kariyeriyle, katkı verdiği 9 senaryosu ve oyunculuğuyla Maiwenn, Fransız sinemasının genç kuşak sanatçıları arasında kendine sağlam bir yer edindi. İlk uzun metrajlı filmi “Pardonnez-moi” (2006) dramasının baş rolünü üstlendi. 2. filmi “Le Bal Des Actrices” komedisinde kadınlar üzerine belgesel yapan bir yönetmeni anlattı. 3. filmi ve kariyerinin başyapıtı olan “Polisse” (2011) Cannes Film Festivali’nde Jüri Ödlü kazandı. Paris polisinde çocuk sorunlarıyla ilgilenen kadın ve erkek polisler üzerindeki bu film polisin çocuk suçları ve gençleri koruma bölümünde görev yapan birim mensuplarının yaşadıklarını çarpıcı örneklerle gözlere seriyordu.
Senaryosunu fetiş oyuncusu Emmanuelle Bercot ile yazdığı “Polisse”de Maiwenn bir gazeteci rolündeydi. 4 yıl sonraki filmi “Mon Roi” Emmanuelle Bercot’ya Cannes’da En İyi Kadın Oyuncu Ödülünü getirdi. 5.filmi “A D N / D N A”da (2020) büyükbabası üzerinden ailesinin Cezayir kökenini araştırdı. Bu film Maiwenn’i En İyi Yönetmen Lumiere Ödülü sahibi yaptı. 3 yıllık bir hazırlık sürecinden sonra yaptığı son filmi “Jeanne Du Barry” ile 76. Cannes Film Festivali’nin Açılış Galasında festivalin başlama vuruşunu yapma onuruna ulaştı.
Yönetmen : Maïwenn
Senaryo : Maïwenn, Teddy Lussi-Modeste, Nicolas Livecchi
Görüntü Yönetmeni : Laurent Dailland
Müzik : Stephen Warbeck
Oyuncular : Maïwenn, Johnny Deep, Benjamin Lavernhe, Pierre Richard, Melvil Poupaud, Pascal Greggory, İndia Hair, Suzanne de Baecque
Fransa-İngiltere / Tarihi-Biyografi-Romantik-Dram / 116 Dk.
