Konsey
PAPA SEÇİMİNDE SKANDAL
Edward Berger’in “KONSEY”i polisiye gerilim tadında bir drama
Film Vatikan’da toplanan 118 Kardinal arasında yaşanan entrikaları anlatan, keskin bir hiciv içeren bir siyasi gerilim. Bu ciddi içerikli, provokatif, eleştirel, öğretici, inandırıcı, klostrofobik, şaşırtıcı derecede feminist, tiyatro tadındaki film finaliyle izleyiciyi ters köşeye yatırıyor.
Papa’nın ölümünden sonra isteksiz Kardinal Lawrence, dünyanın dört bir tarafından gelen ve kilise için yeni bir lider seçmekle görevlendirilen kardinaller grubunu denetlemekle görevlendirilir. Ancak Vatikan’daki siyasi entrikalar yoğunlaştıkça, ölen Papa’nın onlardan bir sır sakladığını ve yeni bir Papa seçilmeden önce ortaya çıkması gerektiği belli olur. Bizde 7 Şubat tarihinde “Konsey” başlığıyla vizyona girecek, Edward Berger’in son filmi “Conclave”, yeni Papa seçimi için bir araya gelen “Kardinaller Toplantısı (Kardinaller Meclisi)” anlamına gelir. Katolik Kilisesinin en güçlü liderleri Vatikan’da bir araya geldiklerinde, Lawrence ölen papanın ardında bıraktığı derin sırların Kilise’nin temellerini sarsabileceğ gerçeğiyle yüz yüze gelir .
VATİKAN ENTRİKALARI
Sistine Şapeli’nin kilitli kapıları ardında, 118 Kardinal dünyanın en gizli seçiminde oy kullanacaktır. Onlar kutsal adamlardır, ancak bu hırslı din adamları arasında bir rekabet yaşanmaktadır. 72 saat içinde aralarından biri dünyanın en ünlü manevi figürü olacacaktır. ”Konsey” tiyatro tadında, ciddi içerikli, çok inandırıcı, şaşırtıcı derecede feminist, klostrofobik bir his yaratan, izleyiciyi finaliyle ters köşeye yatıran, heyecan verici bir film. “İki Papa / Two Popes” ve “Genç Papa / The Young Pope”un ardından, “Konsey” ile Anglosaksonlar Vatikan’ı çok keskin politik eleştirili bir bakış açısıyla gündeme taşıyorlar. Film, söz konusu 118 Kardinal arasında, etik değerlerden yoksun, hırslarıyla iyi ahlaklı olduklarından şüphe duyduğumuz din adamlarının acımasız bir röntgenini çekiyor.
“Köstebek” filminin senaryo yazarı olarak tanınan İngiliz Peter Straughan, “Konsey”in senaryosunu Robert Harris’in 2016 tarihli aynı adlı romanından aldı. Yeni ve eski fikirler arasındaki asırlık çatışmayı araştıran senaryo, bunların düşmanca olmaktan ziyade tamamlayıcı olabileceğini, ilerici fikirlerin muhafazakar bir çerçevede kabul görebileceğini cesaretle savunuyor. Robert Harris’in romanı kardinallerin insanlık hallerine ışık tutarak, 60’lı, 70’li yaşlardaki bu saygın insanların, baskı altında klikler kurmalarını, dedikodu yapmalarını, hatta akadan hançerleyebileceklerini etkileyici olaylarla anlatıyor. Renkli insanlar portrelerine yer veren senaryo, bu karakterlerin yer aldığı karmaşık bir olay örgüsü aracılığıyla, hem modern hem edebi konulara eğiliyor.
Gerilim türünün tüm özelliklerini bünyesinde barındıran, zamanın ruhuna uygun bu provokatif, şeytani gerilim filmi geniş izleyici kitlelerinin ilgisini çekecek müthiş bir sinemasasal potansiyele sahip. Oylama turları sırasında bıçaklarını çekmiş kardinallerden birinin açığa çıkan bir skandalından sonra, favori iken devre dışı kalmasına kadar film, son viraja kadar, Agatha Christie polisiyeleri tadında gerilim içinde devam ediyor. Edward Berger “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok”ta genç bir Alman askeri üzerinden 1. Dünya Savaşı’nda yaşanan dehşeti savaşın arkasında bıraktığı tahribatı anlatmıştı. “Konsey”de papa seçimi sırasında kardinaller arasında gerçekleşen bir “savaş” söz konusu. Her 2 filmin kahramanları bir ideale hizmet etmek amacıyla savaş veriyor. Paradoksal gözükebilir ama 2 film tematik olarak benzerlik taşır.
Sevilen bir papanın ölümüyle başlayan filmde Berger, yeni papanın oylama sürecinin ritüellerini ustalıkla sergiler, perde arkası entrikaları ve oy pusulalarının kağıt üzerinde dökümünü gerilimli, lezzetl, bir şekilde eğlenceli hale getirir. Lawrence (Ralph Fiennes) Vatikan’da kilisenin güçlü liderleri arasında sıkışıp kalırken, onu çöküşe götürebilecek bir komployla karşı karşıya kalınır. Trajik bir figür olan Lawrence, arkadaşlık ile görev bilinci arasında seçim yapmaya zorlanan bir din adamını, Rahibe Agnes resmen hizmet ettiği erkeklere tabi olsa da, varlığıyla Kilise’deki kadınların gizli gücünü temsil eder. Filmin başındaki birkaç kısa sahnenin dışında konunun tamamı Vatikan’ın duvarları içinde gelişir. Eski Papa’nın sağ kolu Lawrence’in denetiminde üçte iki çoğunluğu gerektiren oylamayla yeni Papa seçilecektir. Çeşitli güç blokları ortaya çııktığında, geçmişi özleyen İtalyan bir Papa isteyenlerin, Latin kökenli kitlelerin, yenilik kovalayanların bölünmüş durumda oldukları görülür. İlericilerin yanında yer alan Lawrence skandal olayların araştırılması taraftarıdır. Kendini acımasız rekabetçi kardinaller, liberal Bellini (Stanley Tucci), favori Tremblay (John Lithgow), muhafazakar Benitez (Carlos Diehz) tarafından kuşatılmış olduğunu görür.
Entrikacı, çıkarcı bir kalabalığın iç manipülasyonlarından izole etmek neredeyse imkansız görünür. Toplantıda uygulanması gereken ritüeller var, izlenmesi gereken protokoller ve uyulması şart olan yasalar var. Papalık için önde giden adaylardan biri, Lawrence’in dostu ve müttefiki Bellini’dir. Ancak bu açık sözlü, ilerici favori adayın karşısında düşmanları da vardır. Afrika’dan aşırı muhafazakar Adeyemi (Lucian Msamati), Amerika’dan sinsi diplomat Tremblay, İtalya’dan eski moda, kışkırtıcı Tedesco (Sergio Castellitto), Meksika’dan çaylak Benitez gibi. Vatikan’daki güç mücadelelerini, seçim sürecindeki entrikaları derinlemesine işleyen, sürprizlerle dolu finaliyle akılda kalan filmdeki hakim renk kırmızıdır. Kardinaller kırmızı cübbeler, takkeler giyer, filmin entrikasın ortaya çıktığında Vatikan’ın iç mekanlarını kımızı duvarlar, iskemleler, halılar kaplar. Sembolizminde kırmızı İsa’nın kanını temsil eder, ancak “Konsey”de yoğun bir aldatma, ihanet, gizemli sırları sembolize eder.
POLİTİKA VE ETİK
Vatikan ve Papalık senaryo yazarlarının iştahını kabartan gözde konulardır. Fernando Meirelles’in “İki Papa / The Two Popes”unda (2019), 2013’te Alman Papa 16. Benedictus’un (A. Hopkins) beklenmedik istifasından sonra Latin Amerika’dan gelen ilk papa olan Arjantinli Jorge M. Bergoglio’nun (J. Price) konsey tarafından seçilişini anlatan biyografik bir drama idi. Carol Reed’in 1965 tarihli “Acı Ve İlham / Agony and the Ecstasy”si 16.yüzyılda Papa 2. Julius’un adını yaşatacak bir dini fresk yapması için Michelangelo’yu görevlendirmesini anlatan dramatik tarihi bir filmdi. Nanni Moretti’nin “Bir Papamız Oldu / Habemus Papam”da (2014) Vatikan’daki konsey Kardinal Melville’i (M. Piccoli) göreve getirir. Ancak Papa balkona çıkmaz çünkü görevi reddetmiştir. Paolo Sorrentino’nun “Genç Papa / The Young Pope”ta ilk Amerikalı papa, genç ve çekici 8. Pius’un (J. Law) Vatikan yaşantısını anlatır. Devam filmi “Yeni Papa / The New Pope”, adı cinsel skandalla anılan 3, John Paul’un Kardinal 7. Pius arasındaki iç savaşı anlatır.
Filmin görüntü yönetmeni Stephane Fontaine nefis fotograflarıyla, kardinalleri şemsiyelerin altında kırmızı cübbeleriyle toplu halde yürümeleri gibi nefes kesici görüntüleriyle öne çıkıyor. Fransız sanatçı, Jacques Audiard’ın 3 filmi (“Yeraltı Peygamberi”, “Pas ve Kemik”, “Kalbim Durdu”), Paul Verhoeven’in “Elle”, Pablo Larrain’in “Jackie”deki iş birliği ile tanınıyor. Edward Berger’in bir önceki filmi, 4 Oscar’lı “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok” ile En İyi Orijinal Mizik dalında Oscar ve Bafta Ödüllerini kazanan Alman besteci Volker Bertelmann, “Konsey” için sade ama etkileyici bir müzik partisyonu yazmış. Filmin yapım tasarımcısı Susie Davies, Sistine Şapeli’nin kırmızı ve altın tonları ile, uzun koridorlarıyla filmde görkemli bir görünüm yaratıyor. Oscar adayı sanatçı, Mike Leigh’in “Mr Turner” ve “Acı Gerçekler / Hard Truths”taki çalışmalarıyla tanınıyor.
Müthiş bir casting çalışmasının bir araya getirdiği, Stanley Tucci, John Lithgow, İsabella Rossellini gibi karakter oyuncuları, abartılı performanslarla dikkati çekmeye çalışmadan rollerini mükemmel bir şekilde oynuyorlar. Kariyerinin zirvesine ulaşan Ralph Fiennes, Papa’nın ölümünden sonra Vatikan’ın baş moderatörü, yumuşak huylu, açık fikirli Lawrence’te harikalar yaratıyor. Fiennes, Altın Küre’de Adrien Brody’ye kaptırdığı ödülün rövanşını Oscar’da alabilir. İtalyan Sergio Castellutto’nun rol çalma gayreti gözden kaçmıyor. Bilmesi gerekenden fazlasını bilen bir rahibeyi canlandıran İsabella Rossellini başta olmak üzere, tüm performanslar en üst düzeyde olsa da, filmde asıl baskın olan (özellilkle de şaşırtıcı finaldeki sürprizleriyle) ağırlığını koyan hikayenin kendisi oluyor.
Yazımızı Edward Berger ile bitirecek olursak, 1970’te Almanya’da doğan Avusturyalı- İsviçreli yönetmen, senaryo yazarı, yapımcı sanatçı “Batı Yakasında Yeni Bir Şey Yok / İm Westen Nichts Neues” ile kariyerinin en parlak filmine imza attı. Erich Maria Remarque’in romanının bu yeni versiyonu, 9 dalda aday gösterildiği Oscar’larda, En İyi Uluslararası Film dahil 4 Oscar ve 7 Bafta Ödülü aldı. Kamerasını Vatikan’ın ihtişamı ve insanların zaafları arasında dolaştıran Berger, zıt karakterli kahramanları aracılığıyla “Konsey”de, Katolik Kilisesine ironik bir bakış açısıyla eğildi.
Film, bir dizi 1.sınıf performans, harika bir sinematografi eşliğinde, güçlü ve etkileyici mesajlar taşıyan, mükemmel ve sürükleyici bir Vatikan draması. Bu gerilim filmi keskin bir şekilde güncel güç dinamiklerini barındıran sürükleyici bir polisiye tadında, son derece eğlendirici bir melodram. Bir rakibin şansını zayıflatmak veya yok etmek için gizli stratejiler üreten Kardinaller üzerinden, film Kilise’nin hırslarını da sorguluyor. Film, 2. Dünya Savaşında yaşanan insanlık ayıbına uzun süre sessiz kalmayı yeğleyen, hatta Nazi rejimiyle bazı bağlantıları bilinen, cinsel tacizleri kınamayıp göz ardı eden Kilise’nin geçmişindeki sabıkalarını akla getiriyor. Özetle “Konsey” düşündürücü, estetik açıdan kusursuz, keskin bir hiciv içeren bir siyasi gerilim.
“Konsey / Conclave” 7 Şubatta vizyona girecek.
Yönetmen : Edward Berger
Senaryo : Peter Straughan
Görüntü Yönetmeni : Stéphane Fontaine
Kurgu : Nick Emerson
Müzik : Volker Bertelmann
Oyuncular : Ralph Fiennes, Stanley Tucci, Isabella Rossellini, John Lithgow, Lucian Msamati, Brían F. O’Byrne, Merab Ninidze, Sergio Castellitto, Thomas Loibl, Jacek Koman, Joseph Mydell, Rony Kramer, Garrick Hagon, Roberto Citran, Romuald Andrzej Klos
İngiltere / Gizem-Gerilim-Dram / 120 Dk.
