Genç Karl Marx
Yönetmen Raoul Peck’in 118 dakikalık, August Diehl, Olivier Gourmet ve Vicky Krieps’in başrollerinde oynadığı 2016 yılı Fransa,Belçika,Almanya yapımı, tarihi biyografi filmi.
Filmin senaryosu Raoul Peck, Pascal Bonitzer, Pierre Hodgson tarafından yazılmış.
Ülkemizde ilk kez 36. İstanbul Film Festivalinde seyirciye ulaşmış olan film, festival sırasında izleyemeyenler için vizyonda.
Karl Marx, sosyal bilimler için bir deha, sosyoloji başta olmak üzere, ekonomi, iktisat, kültürel antropoloji için, felsefe temelinden başlayan değerlendirmeleri ile Sanayi Devrimi adıyla geçen dönemi çalışanlar gözünden değerlendiren, kapitalizm ve emperyalizm ’in sancılı doğuş dönemlerini aktaran, değerlendirmeleri hala kimi yerlerde geçerliliğini koruyan kuramcı olarak kabul edilir.
Bu denli büyük katkıları olan bir kuramcının eleştirisi bile büyük bir cesaret ve donanım gerektirdiğinden olsa gerek, film, Karl Marx’ın 26 yaşında 1844 yılı ile 1848 yılları arasında ki yaşamını aktarır.
Yazdıkları nedeniyle doğduğu Prusya’dan sürgün edilen Karl Marx (August Diehl), burjuvazi ailelerden birinin üyesi olan karısı Barones Jenny (Vicky Krieps) ile Paris’ e gider. Bu sürgün, eline geçen paranın düzensizliği nedeniyle acılı bir hal alırken, Londra’da tekstil fabrikaları olan Friedrich Engels (Olivier Gourmet) ile tanışır. Babasından gelecek mirası reddetmeye çalışan ve fabrikalarından birinden kovulan Mary Burns (Hannah Steele) ile evlenen Engels ile Marx arasında başlayan ve büyük bir üretkenlikle devam eden ilişki, dönemin işçileri arasında kimi zaman küstahça adlandırılan ve zeki yöntemlerle devam eden yükselişin, sanayi devrimi devam ederken toplumsal hayatın şekillenişi film boyunca anlatılır.
1867 yılında yazdığı “Das Kapital” Kapital’in 1. Cildi yayınlanan, tüm dünyada bütün dillerde basımı bugün bile sürmekte olan temel kitabın yazarı Karl Marx, gençliğinde neler yapmış merak edenler, Sanayi Devrimi dönemine ait sosyal bilimler bölümünden yüzlerce sayfa okumuş benim gibi insanlar için, inanılmaz başarılı tarihsel arka plan bilgilerinin, görsellerinin bulunduğu filmi izlemenizde fayda var.
Filme ait söylenebilecek eleştiri ise, genç Karl Marx, olgun Karl Marx gibi aynı kişinin farklı dönemlerine ayrı gözlüklerle bakarak, popüler yaklaşımın tercih edilmesi, Marx, Jenny, Engels dışındaki karakterlerin derinliksiz, iki boyutlu görülmesi olabilir. İzleyeceklere iyi seyirler.
Marks-Engels’in fikrlerini ve bu noktaya nasıl geldiklerini anlatmakta yetersiz kalmış bir film. Muhtemelen senarist ve yönetmen, kendilerini komünizme karşı olan kitle ve idarelerin büyük baskısı altında hissederek, gerçekleri kısıtlı ve tüm kitlelerce kabullenilebilir şekilde sunmuşlar.
Bu konuda bir çok kitap okumuş kişilerin aradığını bulacağı bir yapıt değil. Konu son derece yüzeysel işlenmiş. Alanlarında deha olan bu kişilerin fikirleri kısa cümlelerle dağınık biçimde anlatılmaya çalışılmış. Sosyalizm- komünizm’in temellerini oluşturan, Heraklitos’a dayanan materyalist felsefenin ne olduğu konularına değinilmemiş bile. Halbuki “materyalizm” kelimesi filme sık sık kullanılıyor. Dahası, sosyalizm ve komünizmin tam olarak ne anlama geldiği ve neyi hedeflediği de net olarak anlatılamıyor filmde.
Marks-Engels’in kitaplarını okumuş olan ve fikirlerini bilen kişiler için son derece yüzeysel, onların fikirlerini bilmeyen kişilere ise hiç bir katkı sunmayacak bir film. Kanımca, önemlli bir konu çeşitli politik endişeler nedeniyle boşa harcanmış.
Saygılarımla