78. Venedik Film Festivali’inde Audrey Diwan “L’EVENEMENT” ile Altın Aslan Ödülünü kazandı.
ZAFER YİNE KADIN YÖNETMENİN
Cannes Film Festivalinden 2 ay sonra, Venedik’te de en büyük ödülü yine bir kadın yönetmenin filmi kazandı. 1963’teki bir kürtaj olayına odaklanan “Olay / L’Evenement” ile genç Fransız yönetmen Audrey Diwan, henüz 2. filmiyle sinema dünyasının en eski festivali olan Venedik’ten Altın Aslan Ödülü ile ayrıldı. Bong Joon-Ho başkanlığındaki jürinin ödül listesindeki 8 ödülden 4’ü kadın sanatçılara gitti. Jane Campion En İyi Yönetmen, Maggie Gyllenhaal En İyi Senaryo yazarı seçildi. Pénelope Cruz Cannes’dan sonra Venedik’te de En İyi Kadın Oyuncu Ödülü ile taçlandırıldı.
2 ay önce yapılan Cannes Film Festivali’nde henüz 2. filmini gerçekleştiren genç bir Fansız kadın yönetmen Julia Ducournau (38) “Titanyum / Titane” ile Altın Palmiye’nin sahibi olmuştu. Geçtiğimiz Cumartesi akşamı Venedik Film Festivali’nin sonuçlarını açıklayan jüri başkanı Bong Joon-Ho, jürinin oy birliğiyle aldığı kararı ilan ediyor, Fansız genç kadın senaryo yazarı-yönetmen Audrey Diwan’ın (41) “Olay / L’Evenement” filminin Altın Aslan Ödülü’ne layık görüldüğünü söylüyordu.
İki genç Fransız kadın sanatçının 2 prestijli festivalde güçlü rakiplerini geride bırakarak taçlandırılmaları, Fransız sinemasının aktifine yazılması hakkını doğuruyor. Ducournau gibi henüz 2. filmini gerçekleştiren, Lübnan doğumlu Fransız sanatçı, film endüstrisinde kadın-erkek eşitliğini savunuyor. Kendisi yönetmenlikten önce gazetecilik ve senaryo yazarlığı yaptı. (Filme çekilmiş 8 senaryosu var).
2 ay önce Cannes’da 6 ödülden 4’ünü kadın sanatçılar tarafından kazanılması, Oscar’ın da Chloé Zhao’nun zaferiyle sonuçlanmasından sonra, kadınların 2021’e damgalarını vurdukları gerçeğini doğuruyor. Venedik’te En İyi Yönetmen, “Köpeğin Gücü / The Power Of The Dog” filmiyle Yeni Zellandalı Jane Campion seçildi. En İyi Senaryo Ödülüne “Kayıp Kız / The Last Daughter” ile ilk yönetmenlik deneyimini yaşayan Maggie Gyllenhaal layık görüldü. Pénelope Cruz “Koşut Anneler / Madres Paralelas”taki performansıyla En İyi Kadın Oyuncu seçilmesiyle, Venedik ödül listesinin yarısı kadın sanatçılardan oluştu.
74. Cannes Film Festivalinde kadınların pozitif ayrımcılığa uğramalarına itiraz eden çıkmadı. Zira Cannes yönetimi bu yıl radikal bir karar alarak jüri heyetindeki kadınların sayısını ilk kez erkeklerin üstüne çıkardı. Ana yarışmada yer alan 4 kadın yönetmenden biri olan Julia Ducournau, Altın Palmiyeyi “tek başına” kazanan ilk kadın yönetmen olarak Cannes tarhine geçti. Cannes’da 31 ilk film arasındaki Altın Kamera Ödülünü bir Hırvat kadın yönetmen (Antonetta Kusijanoviç) kazandı.
Venedik’te ise geçen yıl 21 Altın Aslan adayı arasındaki 8 kadın yönetmenin sayısı bu yıl 5’e düştü. Tüm resmi seçkide geçen yıl yüzde 28 olan kadın yönetmen oranı bu yıl yüzde 26’ya gerilemiş. Ancak bu yıl 7 kişilik jüride 4 üye ile kadınlar çoğunluktaydı.
Venedik ödül listesindeki erkek sanatçılara gelince… Yarışmanın 2.lik ödülü sayılan Jüri Büyük Ödülü’ne (yarışmanın en büyük favorisi) Paolo Sorrentino’nun “Tanrının Eli / The Hand Of The God” filmi layık görüldü. Jüri, Jüri Özel Ödülü’nü İtalyan yönetmen Michelangelo Frammartino’nun “İl Buco” filmine verdi. En İyi Genç Oyuncu Ödülü olarak, ödül listesine 2 kez giren tek film olan “Tanrının Eli”nin başrol oyuncusu Fillipo Scotti seçildi.
Yarışmanın en büyük sürprizi yapan John Arcilla, “İş Başında : Kayıp 8 / On The Job : The Missing 8” filmiyle En İyi Erkek Oyuncu seçildi. Rekor süreli ( 3,5 saat ) Erik Matti’nin Filipin filminin aktörü John Arcilla, Antonio Banderas, Oscar İsaac, Toni Servillo, Tim Roth, Vincent Lindon gibi güçlü rakiplerini geride bırakarak herkesi şaşırttı.
ALTIN ASLAN ÖDÜLLÜ FİLM
Festivalin sürpriz galibi, Altın Aslan galibi “Olay” filmine gelince… Audrey Diwan, 1963 Fransa’sında, kürtajın yasak ve tehlikeli olduğu bir dönemde hamile kalan bir genç öğrencinin yaşadığı korkunç süreci anlatıyor. Bu roman uyarlaması film, belgesel yalınlığında, gerçekçi tonu ve başarısında genç oyuncusu Anamaria Vartolomei’nin katkısı var. Annie Ernaux’nun özyaşamsal romanını, Audrey Diwan kürtaja kararlı bir genç kızın yalnızlığını perdeye aktarmada çok başarılı. Bunu da duygu sömürüsünden uzak, süssüz, düz anlatımlı ama şiirsel bir dille gerçekleştirmiş.
Film konusu itibarıyla 2007’de Cannes’da Altın Palmiye kazanan Rumen filmi, Christian Mingiu’nun “4 Ay, 3 Hafta, 2 Gün”ünü akla getiriyor. O filmde kürtajın yasak olduğu bir dönemde, tecrübesiz bir genç kız hamile kalınca kendisini kürtaj mafyasının kucağında buluyordu.
Annie Ernaux’nun aynı isimli romanından alınan filmin senaryosunda 3 kadının imzası var: Audrey Diwan- Maria Romano- Anne Berest. Gönlünü çelen genç bir yabancıyla gittiği ucuz otelde hamile kalan Anne rolünde harikalar yaratan Anamaria Vartolomei’yi (22) yönetmeni Diwan, İngilizce yaptığı ödül konuşmasında şöyle takdim etti: Anamaria filmin oyuncusu değildi. Filmin kendisiydi.”
Filmin odağında, işçi sınıfına mensup bir ailenin kızı, parlak bir genç öğrenci olan ve hamile kalan Anne var. Final sınavlarının yaklaştığı, sosyal hayatının azaldığı günlerde Anne, karnının endişe verici bir hızla büyüdüğünü, kürtajın utancıyla yüzleşmek zorunda kaldığını görür. Anne o dönemde hapislik suç olan kürtaja katlanma riskini üstlenir. Özetlemek gerekirse “Olay”, yasalara aykırı hareket etmeye karar veren bir genç kadının izinden giden, basit ama son derece cesur bir film.
“Olay”dan önce 10 filmde yer alan Anamaria Vartolomei hiç ünlü bir yönetmenle oynama şansını bulmamıştı. “Olay”ın oyuncu kadrosunda ise Sandrine Bonnaire ve Anna Mauglalis gibi 2 deneyimli Fransız kadın oyuncu var.
Venedik Film Festivali takipçisi FİPRESCİ üyesi eleştirmenlerin yarışma filmlerine not vererek yaptıkları değerlendirme listesinde “Olay / L’Evenement” 5. sıradaydı. Uluslararası Sinema Yazarları Birliği (FİPRESCİ) jürisi bu kanaati paylaşmayarak Diwan’ın filmine En İyi Film Ödülü’nü verdi.
Venedik Film Festivali dünyanın en eski sinema etkinliği olma özelliğini taşıyor. Bu yıl festival yönetimi, şanına yakışır bir ana yarışma jürisi oluşturdu.
4 Oscar Ödüllü “Parazit”in yaratıcısı olarak “yılın yönetmeni” sıfatına hak kazanan Bong Joon-Ho başkanlığındaki jüride 2 önemli kadın sanatçı vardı: Bu yılın 3 Oscar Ödüllü filmi “Nomadland”in yaratıcısı olarak 2021’in en saygın yönetmeni olan Chloé Zhao ile Cannes’ın en çok konuşulan filmlerinden biri, Paul Verhoeven’in “Benedetta”nın başrol oyuncusu Virginie Efira.
JÜRİ BÜYÜK ÖDÜLÜ VE EN İYİ YÖNETMEN
Jürinin 2.lik ödülüne ittiği Paolo Sorrentino’nun“Tanrının Eli / The Hand Of God”a gelince. Eleştirmenler tarafından kesin favori gösterilen bu yarı otobiyografik filmde, İtalyan yönetmen doğduğu şehir Napoli’ye (aynen Federico Fellini’nin Rimini’ye yaptığı gibi) bir saygı duruşunda bulunuyor. Yakın dönem İtalyan sinemasının en yaratıcı ismi sayılan Paolo Sorrentino, bu kez izleyiciyi 1980’lerin çalkantılı Napolisine götürüp, Fabietto adlı ergenlik çağındaki sıra dışı bir gencin eğlenceli ve aniden altüst olan dünyasını anlatıyor. Fetiş oyuncusu Toni Servillo’yu da yanına almayı ihmal etmiyor.
Sorrentino ülkesi hakkında anlattığı en kişisel hikaye ile Napoli halkının sevgilisi Diego Maradona’nın ünlü bir sözünü filmin başlığına taşıyor. 1986 Dünya Kupasında İngiltere’ye eliyle gol attıktan sonra, Maradona “o el Tanrının eliydi” demişti. İtalyan yönetmen Marco Risi bu olayı “La Mano Del Dios” (2007) adlı biyografik filmde anlatmıştı.
“Tanrının Eli” Sorrentino’nun “İl Divo” (2011), “Muhteşem Güzellik” (2013), “Olmak İstediğim Yer” (2011) gibi başyapıtları arasına girmeye aday bir film.
Cannes Film Festivali tarihinin “ilk Altın Palmiyeli kadın yönetmeni” sıfatını taşıyan Yeni Zellandalı Jane Campion, 12 yıllık bir suskunluk döneminin ardından sinemaya döndüğü “Köpeğin Gücü / The Power Of The Dog” ile Venedik’te En İyi Yönetmen Gümüş Aslan Ödülünü kazandı.
Yine bir edebiyat uyarlaması olan bu film, Coen Kardeşlerin Cormac McCarty uyarlaması “İhtiyarlara Yer Yok”unu (2007) akla getiriyor. Thomas Savage’ın 1967’de yazdığı romanın 1920’lerin Montanasında geçen konusunu, Jane Campion kendine özgü estetiğiyle sinemaya uyarladı.
Sorrentino, Campion, Gyllenhaal’in filmlerinin birer NETFLİX yapımı olmaları, vizyona girmelerinden birkaç hafta sonra izlenilebilecek olmaları sinemaseverleri sevindirecek. Yerim bittiği için Venedik Festivalinin diğer ödüllerini yorumlamayı başka bir yazıya bırakıyorum.
