Zübeyde, Analar ve Oğullar
Bilmediğiniz yönleriye Zübeyde Hanım
Bu bir Zübeyde Hanım filmi, ama aslında bir anne oğul filmi. İçinde bir de kahraman var : Mustafa Kemal!
Çarpıtmadan ve rezil olmadan
Babalar ve Oğulları çok yazıldı, konuşuldu ama Analar ve Oğulları’ndan bahseden pek çıkmamıştı. “Zübeyde, Analar ve Oğulları”, anaların en kıymetlisi Zübeyde Hanımı ve oğlu Mustafa Kemal’i anlatıyor. O oğul Mustafa Kemal ki, yurttaşları ona Türkiye Cumhuriyeti’ni kurduğu için, Anadolu’yu düşman işgalinden kurtarıp bağımsızlığa kavuşturduğu için ATATÜRK soyadını verecek ve bağrına basacaktır!
Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. Yılını kutladığımız şu günlerde vizyona girmeye hazırlanan “Zübeyde, Analar ve Oğulları” filmini elbette sadece bir sinema yazarı olarak seyredemedim. Herşeyden önce ben de bir anne, erkek çocuk annesiyim. Bir anne olmanın ötesinde, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı bir kadın olarak Mustafa Kemal Atatürk’ün bu ülke ve bizim için yaptıklarının bilincinde, ona şükran ve sevgi doluyum. Hele özgür ve bağımsız bir ülke yaratmak için yüzbinlerin nasıl da canını kanını verdiğinin bilincinde olarak geçirdiğimiz bu çalkantılı ve zor günlerde, laik ve demokrat bir hukuk devleti olmaktan gittikçe uzaklaşan ülkemin haline baktıkça geçmişte yapılanların kıymeti daha çok büyüyor gözümde. Onun için Mustafa Kemal’in de hayatını anlatan bir filmi size sinema eleştirisi açısından aktaramam. Çünkü o gözle seyredemedim. Ama elbette seyrettiğim bir sinema filmiydi, sinema olarak baktığım zaman da karşımda, böylesine bir uzun süreci, tarihi kostümler ve dekorlar içinde, çarpıtmadan ve rezil olmadan, yüzlerinin akıyla başarmış bir ekip ve ürününü gördüm.
Yurtdışı tanıtımı
Cumhuriyetin 100. Yılı haftasında Avrupa, ABD, Orta Asya ve Orta Doğu’da aynı anda vizyona gireceği belirtilen film, 12-22 Ekim haftasında Toronto’da düzenlenecek olan Kuzey Amerika’nın en büyük Güney Asya Filmleri Festivali olan İFFSA’nın da açılış filmi olacak. Filmin Türkiye galası ise ayın 9’unda CRR’de yapılacak.
Filme THY ve TEPAC ( Türk Girişimciler ve Kanada Profesyoneller Birliği) destek vermiş ve bu grup, Toronto’daki galadan sonra bu kentte filmi gösterime sokacak.
Filmin kadrosu :
Gelelim film ekibine ve yapımcılarına : Yapımcılar Nuri Yıldırım (Müslüm filminin ortak yapımcılarından) ve Alper Tosun. Senaryosu elbette büyük bir ekip tarafından hazırlanmış : Doç. Dr Furkan Kaya, Ethem Koca, Suat Kozluklu, Prof. Dr. Necmi Ülker’in verdiği bilgileri Zeynep Güngör derlemiş, İlber Tekinsoy senaryolaştırmış. Cenk Yaz ise yönetmiş.
Oyuncuları çok merak ettiğinizi tahmin ediyorum. Tabii ki en çok Mustafa Kemal’i kimin canlandırdığını. Beni şaşırtacak kadar iyi bir Mustafa Kemal olmuş Alican Yücesoy! Son zamanlarda teknolojik olarak yapılan canlandırmalara o kadar benziyor ki, çok da iyi oynuyor, hiç abartmadan, ama o olduğu duygusunu vererek. Tabii ki Mustafa Kemal’i, çocukluğunu, ergenliğini birkaç oyuncu daha oynamış. Onlar da çok başarılı.
Zübeyde Hanımı ise her yaşında ve başında aynı oyuncunun canlandırabilmiş olması olağan üstü! Aslıhan Güner bu kadar zor bir rolün üzerinden büyük ustalıkla kalkmış. Zübeyde Hanımın pek az fotoğrafı vardır, en bilineni beyaz baş örtüsü ve yuvarlak gözlükleriyle olan yaşlı halidir. Aslıhan Güner, onu Selanik’teki genç kızlığından başlayarak ilk çocuklarını dünyaya getirip çeşitli hastalıklarla kaybettiği sahnelerde ve sonrasında giderek yaşlanan haliyle oynayarak acı çeken annenin duygularını seyirciye çok iyi geçiriyor.
Zübeyde Hanımın Mustafa Kemal’in annesi olmasının dışında yetim çocuklara duyduğu sevgi ve gösterdiği ilgiyi, İstanbul’a geldikten sonra da Darüşşafaka’nın kuruluşundaki maddi ve manevi rolünü bu filmde öğrendim. Filmin gelirinden bir bölümü de bu nedenle Darüşşafaka’ya verilecek ki bu da bir başka olumlu yönü.
Ali Rıza bey rolünde Devrim Nas ve Mustafa Kemal’in üvey babası rolünde, artık baba olarak iyice benimsediğimiz Emre Kınay rollerine cuk oturmuşlar. Mustafa’nın üvey babasına hayli tepki gösterdiğini de yine filmde izledim.
Zübeyde Hanımın hayatı
Filmin konusu nerede başlıyor, nerede bitiyor derseniz, adından da anlaşılacağı gibi bu bir Mustafa Kemal Atatürk filmi değil, Zübeyde Hanım filmi. Onun gençliği, göçler, hastalıklar, kayıplar, doğumlar, ölümlerle geçen acı dolu yıllarında nasıl dimdik ayakta durduğu, altı çocuğunu doğurup dördünü kaybedişi, iki eşinin de vakitsiz ölümü, şehirden şehire elinde bohçasıyla arkasında bıraktıklarına gözyaşı dökerek ayrılışı, sonrasında Mustafa Kemal’in annesi olarak yaşadığı gurur var. Ne güzel ki bu kadar acılarla dolu bir yaşam içinde Zübeyde Hanım, Mustafa’nın da babası ilk eşi Ali ve ikinci eşi Ragıp Beyden sadece sevgi ve saygı görmüş. Mustafa Kemal de sonraları üvey babası Ragıp Beyi kabullenmiş.
İlle de aşk
Filmde beğenmediğin ya da eksik gördüğün hiç mi bir şey yoktu derseniz, ben biraz daha uzun olsa seyrederdim ve görmek istediğim bir takım efsane olmuş görüntüleri de izlerdim derim. Yapımcılar, ellerindeki uzun senaryoyu, sinema filmi uzunluğunda olsun diye epey keserek çekmiş. Oysa kendilerine de söylediğim gibi bir Nuri Bilge Ceylan filminde hiç hareket olmayan sahnelerdeki felsefi diyalogları dakikalarca izliyor, üç saat sonra salondan mutlu ayrılıyoruz. Bu film de keşke biraz daha uzun olsaydı, Mustafa Kemal’i, mesela gençlik aşklarını da biraz olsun izleseydik, Fikriye’yi görseydik? Hem işin içinde biraz da aşk olmuş olurdu.
Bu bir Zübeyde Hanım filmi, ama bir annenin en büyük isteklerinden biri de oğlunu kendi beğeneceği biriyle baş göz etmektir. Hiç kuşkusuz Zübeyde Hanım da savaşı bitirip cumhuriyeti kurduktan sonra oğlunun evlenmesini istemiş ve ona uygun eşler düşünmüştü. Bunu da izlesek ne hoş olurdu? Bir yıldızlarını bu yüzden kesiyorum! Yüreklerine sağlık demeyi de unutmuyorum.
( 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği yayınlanan yorumun izinsiz alıntı yapılması, yayınlanması yasaktır. Mali ve manevi hakları saklıdır.)
Yönetmen : Cenk Yaz
Senaryo : İlber Tekinsoy
Görüntü Yönetmeni : Ersan Çapan
Müzik : Abdurrahman Tarıkçı
Oyuncular : Alican Yücesoy, Aslıhan Güner, Emre Kınay, Devrim Nas, Sitare Akbaş, Turgay Tanülkü, Wilma Elles
Türkiye / Tarihi-Biyografi-Dram / 110 Dk.
