Filmekimi 2024
Sonbaharın sinema şöleni Filmekimi 4- 13 ekim arasında
“THE BRUTALİST”i İZLEYECEĞİZ
Holokost kurtulanı bir Macar mimarın Amerika günlerini anlatan, bol ödüllü “The Brutalist” programın gözdelerinden. Altın Aslan Ödüllü Almodovar’ın “Yandaki Oda”, Altın Palmiye Ödüllü “Anora”, bir ay önceki Venedik Film Festivali’nin diğer ödüllü filmleri, prestijli festivallerde öne çıkan yapıtlar, Filmekimi’nin zengin programında yer alıyor.
İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 23. kez düzenlenecek Filmekimi festivali, bu yıl 4- 13 Ekim tarihleri arasında İstanbullu sinemaseverlere bir film şöleni sunacak. Cannes’dan Venedik’e, Locarno’dan Toronto’ya, saygın festivallerde dünya prömiyerlerini yapan en yeni ve ödüllü filmleri, Beyoğlu Atlas 1948, Nişantaşı City’s, Kadiköy Sineması, Sinematek / Sinema Evi ve Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda izleyebileceğiz. Filmekimi’nin sinefillerin iştahını kabartan programı bu etkinliği Ekim ayının en önemli sanat olayı yapmaya aday. Bu yazımda Filmekimi festivalini izlemek isteyen okurlarım için, programda öne çıkan filmlerden birer-ikişer cümleyle bahsederek, tercihlerinde yardımcı olmaya çalışacağım.
ÖDÜLLÜ VENEDİK FİLMLERİ
Filmekimi 1 ay önce 81. Venedik Film Festivali’nin ödül listesine giren filmlerin tamamına yakını programına alma başarısını gösterdi. Altın Aslan Ödülü’nün sahibi Pedro Almodovar’ın “Yandaki Oda / The Room Next Door”u sıcağı sıcağına izleyebileceğiz. İspanyol yönetmenin 2 başrol oyuncusu Tilda Swinton ve Julianne Moore’a ithaf ettiği film, son günlerini yaşayan bir kadının acılarını paylaşmaya karar veren arkadaşını merkezine alan, ötenazi konusunda iddialı, duygu yüklü bir yapıt. Festivalin 2.lik ödülü sayılan Jüri Büyük Ödülü Gümüş Aslan ile taçlandırılan, İtalyan Maura Delpereo’nun “Vermiglio”su, 2. Dünya Savaşının son yıllarında bizleri İtalyan Alplerinin bir dağ köyüne götürecek.
Bradley Corbet’i En İyi Yönetmen Ödülü sahibi yapan, FİPRESCİ En İyi Film Ödülü’nü de kazanan “The Brutalist”te, 2.dünya Savaşı’ndan sonra ABD’ye göç eden, Holokost kurtulanı Macar mimar Laszlo’nun hayat hikayesini izleyeceğiz. Brezilyalı karizmatik yönetmen Walter Salles’in En İyi Senaryo Ödülü’nü kazanan “Hala Buradayım / İ’m Still Here”i bizleri askeri diktatörlüğün terör estirdiği 1971 Brezilyasına götürecek. Vincent Lindon’un güçlü rakiplerini geride bırakıp, Cannes Film Festivali’nden sonra Venedik’te de En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’ni kucakladığı “Ateşle Oynamak / Jouer Avec le Feu”, oğlu bir Neo Nazi grubuna dahil olan bir işçi babanın kabus dolu günlerini anlatıyor.
Venedik Film Festivali’nin prestijli yan bölümü Horrizonte’de (Ufuklar) öne çıkan “Aile / Familia”da, 2000’lerin başındaki Roma’da radikal çete mensubu Luigi’nin, ailesine sürekli şiddet uygulayan babasıyla ilişkisini anlatan sert, kara melodramı 81. Venedik Festivali’nden izleyeceğimiz bir başka film olacak. Filmekimi’nin açılışını yapan Todd Phillips’in “Joker : İkili Delilik / Joker : Folie A Deux”, 2019’da dünya çapında büyük sansasyon yaratan, Joaquin Phoenix’e Oscar Ödülü kazandıran “Joker”in uzun zamandır beklenen devam filmi. Lady Gaga’nın varlığıyla film müzikal ögeler de içeriyor.
CANNES’IN AĞIR TOPLARI
Filmekimi’nde Mayıs ayındaki Cannes Film Festivali’nde kendinden bahsettiren, ödül kazanan filmleri de izleyebileceğiz. Altın Palmiye sahibi, her yaştan izleyicinin kolaylıkla sevebileceği, Sean Bakerİn “Anora”sına “garanti belgeli film” etiketi yapıştırmak mümkün. Cannes ödül listesine Jüri Ödülü ve tüm ekibiyle En İyi Kadın Oyuncu Ödülüyle giren Jacques Audiard’ın “Emilia Perez”i, ben festivalin en iyi filmi olarak alkışlamıştım. Müzikal, polisye, romans türlerini mükemmel bir koreografiyle birleştiren Emlia Perez”, Fransız sinemasında “Şerburg Şemsiyeleri”nden günümüze en iyi müzikal film. Yurt dışına çıkış yasağı bulunan İranlı yönetmen Mohammed Rasoulof’un, Türkiye üzerinden ülkesinden kaçıp Cannes’da takdim ettiği “Kutsal İncirin Tohumu / The Seed of the Sacred Fig” Özel Ödül ve FİPRESCİ Ödülünü aldı. Rejim karşıtı propaganda suçlamasıyla 8 yıl hapse mahkum edilen Rasoulof, ödülünü alırken “Esaret hayatı yaşayan İran halkına yardım edilmesi” çağrısında bulundu.
Cannes’ın 2.lik ödülü sayılan Jüri Büyük Ödülü’nü kazanan Payal Kapadia’nın feminist filmi “Aydınlık Hayallerimiz / All We İmagine as Light”, 3 bağımsız Hintli kadını merkezine alan bir film. Miguel Gomes’’e En İyi Yönetmen Ödülü’nü kazandıran “Büyük Yolculuk / Grand Tour”, 1917’de Birmanya’da evlenmek üzere olduğu nişanlısını terkeden bir devlet memurunun Güneydoğu Asya’daki yolculuğunu anlatan bir Portekiz filmi. Coralie Fargeat’a En İyi Senaryo Ödülü’nü getiren “Cevher / The Substance” bu yılın en çok tartışılan filmlerinden biri oldu. Cannes’da ödül listesine giremeyen iddialı filmlerden, Ali Abbasi’nin “Çırak / The Apprentice”i Donald Trump’ın ilk yıllarını mercek altına alan izlenmesi gereken çok ilginç bir film. Cannes’ın gözdelerinden İngiliz yönnetmen Andrea Arnold, yine banliyö hayatını ele alan “Kuş / Bird” ile festivalden eli boş ayrıldı. Çavuşevsku’nun ardında 35 yıl geçmesine rağmen, ülkesi Romanya’nın toparlanamadığını gösteren Emanuel Parvu’nun “Dünyanın Sonuna 3 Km. / 3 Kilometers to the End of the World”u, eşcinsel bir genci linç eden bağnaz bir kasaba halkını merkezine alan ilginç bir film.
Sürgünde yaşayan iddialı Rus yönetmen Kirill Serebrenikov’un Rus milliyetçisi, kışkırtıcı politikacı Edouard Limonov’un hayatının bir bölümünü anlatan “Limonov”, son yıllarda yaptığı en sönük film. Usta senaryo yazarı- yönetmen Paul Schrader’in “Oh, Canada”sı, Vietnam Savaşına katılmamak için Kanada’ya sığınan bir belgeselcinin, ölüm döşeğinde yaptığı itirafları anlatan bir film. Günümüzün en önemli İtalyan yönetmeni Paolo Sorrentino “Su Persi / Parthenope”de doğum yeri Napoli’ye aşk mektubu yazmayı sürdürüyor. Catherine Deneuve ile 10, kızı Chiara Mastroianni ile 7 film yapan Christophe Honoré Marcello Mio”da, bu iki oyuncuyla Marcello Mastroianni’ye saygı duruşunda bulunuyor. Danimarka kriminal tarihinin en büyük seri katilinin gerçek hayatından esinlenen Magnus Von Horn “Şişli Kız / The Girl Whit the Needle”i iddialı ama beklentilere cevap veremeyen bir film. Son Berlin Film Festivali’nde Sebastian Stan’a En İyi Performans Ödülü’nü klazandıran “A Differant Man”, yüzünde şekil bozukluğu olan bir adamın öyküsünü anlatan karanlık, tuhaf, mizah yüklü bir film.
“YERLER NUMARASIZ” İMTİHANI
İKSV İstanbul Film Festivali ve Filmekimi etkinliklerinde, son dakikada bilet bulmak isteyen izleyiciler için bir kontenjan ayırırdı. Filmin başlamasına 10 dk. önce sıraya girenler, salonun en prestijli yerinde ayrılan bölüme yerleşip filmi izlerlerdi. İKSV’nin ilan ettiği ön satış günlerinde sabahın 7’sinde sıraya girip binbir zahmetle aldıkları biletlerde yazılı koltuk numaralarına oturanlar ise, hiçbir zahmete katılmadan, son dakika kontenjanından salonun en güzel yerlerine yerleşen izleyicileri görünce, haksızlığa uğradıkları için üzülürlerdi. Salona reklamlardan sonra girmeyi adet edinen bilet sahipleri ise , yerlerine oturanlarla münakaşa eder, bazı zorbalar pişkinlikle “zamanında gelseydin” diyerek gasp ettikleri koltuklardan kalkmazlardı. Salonda bulunalar jenerik yazıları akarken bu tatsız münakaşaları dinlemek durumunda kalırlardı.
İKSV bu yıl bu uygulamaya “Filmekimi’nde Yerler Numarasız” sloganıyla son verdi. Filmin başlamasından 5- 10 dakika önce açılan kapıların birikenleri, bu yıl zorlu bir yer kapma yarışı bekliyor. Tabii ki gençler, yaşlılardan, engellilerden, itiş-kakıştan hoşlanmayanlardan daha avantajlı olacak, enerjileriyle aradan fırlayıp en güzel yerlere kurulacaklar. İKSV yöneticilerinin yıllardır çözüm bulamadıkları bir sorunu, festivali ilk yıllarından beri takip eden bir sinemasever olarak, “deneme- yanılma” yöntemiyle çözmeye çalışmalarını yadırgıyorum. Ancak Film Festivali ile Filmekimi’nin bazı sadık takipçilerini üzdüklerini bilmelerini istiyorum. Örnek vermek gerekirse, önemli ve deneyimli bir gazeteci , Lale Kart sahibi bir arkadaşımın, yıllardır her etkinlikte 30- 40’ar bilet alırken, bu yıl Filmekimi’ni boykot etme kararını aldığını ve bu yeni uygulama devam ederse önümüzdeki yıllarda Lale Kart aboneliğini yenilemeyeceğini söyleyebilirim.
